Տիեզերական
Անկասկած, ապրիլի 12-ը նշանավոր օր է ԽՍՀՄ-ում ծնվածների համար: Տասնյակ տարիներ, այդ օրը, երբ ցուցադրվում էին տիեզերական խրոնիկայի կադրեր կամ տիեզերքի նվաճմանը նվիրված կինոնկարներ, յուրաքանչյուր պատանի երազում էր տիեզերագնաց դառնալ, իսկ ես՝ քաղաքացիական ավիացիայի օդաչու, բայց բարձր մրցույթը չհաղթահարեցի:
Երևանում «Դոմ Մոսկվի» մոսկովյան մշակութագործարարական կենտրոնի (ՄՄԳԿ) նախաձեռնությամբ ապրիլի 10 - 12 - ը նշվում էր «Տիեզերագնացության օրը», որին մասնակցում էին գիտնականներ և բարձրաստիճան պաշտոնյաներ: Համբարձումյանի անվ․Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանը մի միտք հայտնեց. «Հայաստանը փոքր երկիր է, բայց Խորհրդային Միության մի մասը լինելու շնորհիվ զգալի ներդրում է ունեցել տիեզերական հետազոտությունների և տիեզերագնացության ոլորտում։ Հայաստանն իր աստղագիտական և այլ հարակից հիմքերով մեծ ներուժ ունի համագործակցությունների հաստատման և տիեզերական հետազոտությունների և տեխնոլոգիաների զարգացման համար»: Երանի այդպես լիներ:
Ուղղակի մի քանի հարցադրում (հռետորական) պարոն Միքայելյանին. 2020-2021 ուս. տարում քանի դիմորդ է եղել «Աստղաֆիզիկա», «ֆիզիկա» ու հարակից մասնագիտություններով, որքան է կազմում բոլոր կուրսերում ու կրթական երեք մակարդակներում ուսանողների /ասպիրանտների թվաքանակը: Ինչու 2009 թվականին Աստղաֆիզիկայի ամբիոնը, որը ստեղծվել էր 1945 թվականին, միացվեց Ընդհանուր ֆիզիկայի ամբիոնին: Այս հարցերի պատասխանները կապացուցեն, որ Հայաստանն իր աստղագիտական և այլ հարակից հիմքերով մեծ ներուժ ՉՈՒՆԻ:
Հաջորդ հռետորական հարցը, կապված «տիեզերական հետազոտությունների և տեխնոլոգիաների զարգացման» հետ: Իսկ մենք ունե՞նք համապատասխան նախարարություն՝ օրինակ, Գիտության, տեխնոլոգիայի և տիեզերքի նախարարություն: Ի դեպ, դրա նման մի բան կա Իսրայելում, որի նախորդ անվանումներն են եղել գիտության և զարգացման նախարարություն, գիտության և տեխնոլոգիայի, գիտության և արվեստի, գիտության, մշակույթի և սպորտի: Համարյա հասել էինք Իսրայելին, քիչ էր մնում անցնեինք, ժողովրդի վարչապետն ամեն ինչ փչացրեց. բռնեց ու թառլան նախարարին տարավ ռեզերվ: Ասենք, ոնց որ կարևոր խաղի ժամանակ Մխիթարյանին կամ Իշտոյանին տանեն պահեստային: Դա էլ հերիք չէ, մաթեմատիկայի բնագավառում «գեներալին» կտրել են իսկական գործից ու դրել աջաբսանդալի նախարար: Նա էլ խրվել է առօրյա տխուր գործերի մեջ ու չի նկատում, թե ինչ է կատարվում մայր համալսարանի հետ. 100-ամյա համալսարանը կառավարման խորհուրդ չունի: Խորհուրդը ոչինչ, իսկ բովանդակային ինչ է անում նախարարությունը համալսարանները զարգացնելու ուղղությամբ: Ոչինչ:
Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրեն Արեգ Միքայելյանի իրապես ազնիվ ու վեհ ձգտումները ցանկալի հանգրվանին հասցնելու համար որքան ժամանակ ու ֆինանսական միջոցներ կպահանջվեն, որքան ժամանակ ու ջանք կպահանջվի որպեսզի ԵՊՀ-ն վերականգնի իր վաղեմի՝ 60-70-ականների դիրքերը: Դա գրեթե նման է Հրազդան գետի հակառակ հոսելուն: Թե չէ խորհուրդ, ռեկտոր ու նման բաները ոչ մի դեր չեն կարող խաղալ, եթե չկա համակարգ եւ արժեհամակարգ:
Գագիկ Վարդանյան
Կարծիքներ