Ինչու՞ կալանավորվեց Իմամօղլուն. պոլսահայ նախկին փոխքաղաքապետն՝ իր երբեմնի գործընկերոջ մասին

Մեր զրուցակիցը պոլսահայ գործարար, թուրքական ընդդիմադիր քեմալական «Ժողովրդահանրապետական ​​կուսակցության» (CHP) նախկին անդամ Նուրհան Չեթինկայան է։ Նա Ստամբուլի հայաբնակ Բաքըրքյոյ համայնքի ավագանու անդամ էր, ինչպես նաեւ այնտեղ զբաղեցնում էր փոխքաղաքապետի պաշտոնը։

Ստամբուլի քրեական դատարանը կիրակի՝ մարտի 23-ին, քաղաքապետ Էքրեմ Իմամօղլուի նկատմամբ խափանման միջոց է ընտրել կալանքը: Նրան մեղադրանք է առաջադրվել երկու գործի շրջանակում. մեկը վերաբերում է քաղաքապետարանում կոռուպցիային, մյուսը՝ ահաբեկչությանն աջակցելուն։

-Մեկ շաբաթվա ընթացքում նման սրընթաց իրադարձությունը սպասելի է՞ր:

-Ոչ, նման բան չէր սպասվում, բայց հարցն այն է՝ Իմամօղլուն գիտեր, որ իրեն կձերբակալեն, նա այդ մասին նախապես տեղեկացված էր: Այնպես որ, նա իր նախընտրական խաղն այնպես կազմակերպեց, որ եթե նա դառնա կուսակցության նախագահի թեկնածու, գոնե ձերբակալվելիս, կփորձի սենսացիա ստեղծել որպես նախագահի թեկնածու, քանի որ քաղաքապետարանում կոռուպցիան այժմ ի հայտ է եկել, և Իմամօղլուի ամենամեծ տեղեկատուներն իրականում եղել են CHP-ի ներսում: Իրականում, CHP-ականներն են տեղեկություններ հայտնել Իմամօղլուի մասին, ուստի սա կապ չունի իշխող Արդարություն և Զարգացում կուսակցության հետ։

-Բացի ընդդիմադիր քաղաքապետից, քրեական գործ է հարուցվել նաև շուրջ 100 անձանց, այդ թվում՝ Իմամօղլուի մամուլի քարտուղարի, Շիշլիի քաղաքապետի և այլոց դեմ: Ձեր քաղաքական առաջնորդը հերքում է իրենց վերագրող մեղադրանքները: Էրդողանը ևս հերքում է ընդդիմության մեղադրանքները, թե գլխավոր քաղաքական մրցակցի դեմ սկսված արշավի հետևում ինքն է կանգնած: Ավելին, ակնարկում է, որ, այո՛, հենց նրա կողմնակիցներն են «սարքել նրա գլխին»։

-Այժմ Թուրքիայում քրդերի հարցի լուծման հետ կապված գործընթաց կա, ուստի օրակարգում է, որ Ափոն /ՔԱԿ առաջնորդ Աբդուլլահ Օջալան-խմբ./ նույնպես պետք է ազատ արձակվի, դեղահաբերի բիզնեսը հանվի, քանի որ կառավարությունը ցանկանում է փոխել սահմանադրությունը: Դրա համար նրանց անհրաժեշտ է Թուրքիայի քրդերի աջակցությունը։ Իմամօղլուի հաղթանակը Ստամբուլում նույնպես քրդերի հետ էր կապված, և կառավարությունը, իմանալով դա, ձերբակալեց Շիշլիի քաղաքապետին և մի քանի այլ քաղաքապետերի, քանի որ նրանք համագործակցում էին քրդերի հետ՝ նույնականացվելով ահաբեկչության հետ։ Ուստի Էրդողանը հիմա շատ ագրեսիվ է դարձել։ Նրա ձայներն օրեցօր նվազում են։ Ակնհայտ է, որ նա ինչ-որ առարկություն կցուցաբերի իր ընդդիմախոսների նկատմամբ, բայց Էքրեմ Իմամօղլուն երեք տարում մի քիչ շուտ գործեց ընտրությունների համար, վերը նշածս պատճառով, և Էրդողանը քաշեց իր թելերը։ CHP-ում ներկայումս կա թեկնածու Մանսուր Յավաշը։ Նա նաև ֆաշիստ է, այսինքն՝ MHP արմատներով քրդերի թշնամին։ Նա նույնիսկ բավականին մեծ արձագանք ստացավ երեկվա հանրահավաքում։ Հետևաբար, երեք տարի անց Թուրքիայում քաղաքականությունը երբեմն շատ երկար է լինում, երբեմն՝ շատ կարճ։ Կիրակի, Ժողովրդա-հանրապետական կուսակցության (ԺՀԿ) անդամները հաջորդ նախագահական ընտրություններում կուսակցության թեկնածու են ընտրել Իմամօղլուին: Երկրի խոշորագույն ընդդիմադիր ուժը հայտարարել է ամբողջ հանրապետության տարածքում այսպես կոչված համերաշխության քվեատուփեր բացելու մասին՝ քաղաքացիներին կոչ անելով իրենց ձայներով սատարել առաջիկա նախագահական ընտրություններում նախագահ Էրդողանի գլխավոր մրցակցին: Այո, ԺՀԿ-ն աջակցության կոչ արեց, հիմա ամենուր մեծ պահանջարկ կա, նույնիսկ իմ ստացած տեղեկություններով, քվեաթերթիկները քիչ են, մարդիկ թղթի վրա գրում և ուղարկում են Իմամօղլուին: Ակնհայտ է, որ մեծ մասնակցություն կլինի այն արդյունքներով, որոնք հավանաբար երեկոյան կհայտնվեն, և սա ընտրություն չէ, սա կանխատեսում է, աջակցության գործընթացի մի մաս, որովհետև այլ բան է լինելու ընտրություններում, սա հաստատ է:

-Իմամօղլուն սատարո՞ւմ է CHP-ին:

-Այո, այդպես: CHP-ն երբեք բիզնես ծրագիր չի ունեցել, Իմամօղլուն որոշակի ոգևորություն է ավելացրել CHP-ին, բայց նա նույնպես հանձնվել է սեփական էգոյին։

-Իմամօղլուին կալանավորելուց, նրան դեմ շարունակվող քաղաքական հետապնդումներից, ավելի վաղ նրա բարձրագույն կրթության վկայականն անվավեր ճանաչելուց հետո ուրիշ ի՞նչ խոչընդոտներ են ստեղծում գործող իշխանությունները, որպեսզի ընդդիմության գլխավոր թեկնածուն չկարողանա առաջադրվել նախագահի պաշտոնում:

Այո, դիպլոմի հարցն իրականում բաց է քննարկման, բայց Կիպրոսի համալսարանը ներկայիս՝ Ստամբուլի համալսարանին համարժեք չէ, ուստի այստեղ տեսնում ես, որ բոլոր նրանք, որոնց վկայականները անվավեր են ճանաչվել, մեծահարուստ անձինք են: Գիտեք, Թուրքիայում, եթե փողը վճարես, սուլում ես, խնդիր չկա, դրա համար ամեն ինչ թույլատրելի է, բայց Իմամօղլուն, չեմ կարծում, որ սա գիտակցել է: Եթե նա մտածեր համալսարանում սովորելու մասին, այսպես չէր անի, բայց ինչպես ասացի, նա հանձնվեց սեփական էգոյին։

-Չնայած ռեժիմի պաշտոնական արգելանքին, Ստամբուլի ընդդիմադիր քաղաքապետի ձերբակալման լուրը շաբաթասկզբից բողոքի բազմահազար՝ վերջին տարիների ամենամեծ ալիքն է բարձրացրել Թուրքիայում, որն ուղեկցվում է իրավապահների հետ կոշտ բախումներով, կան հարյուրավոր վիրավորներ և ձերբակալվածներ: Միջազգային հանրությունը ևս քննադատում է Իմամօղլուի կալանավորումը՝ այն համարելով ժողովրդավարությանը հարված և կոչ անելով Անկարային հանձնառու լինել ԵԽ-ին անդամակցությամբ ունեցած պարտավորություններին:

-Փաստորեն, մենք պետք է դրան նայենք այս կերպ: Հանրապետության հիմնադրումից ի վեր բրիտանացիները միշտ գերակայություն են ունեցել Թուրքիայում։ Թրամփի ու Պուտինի հանդիպումը մի փոքր անհանգստացրել է բրիտանացիներին. Նրանք նաև չեն ուզում կորցնել Թուրքիան, քանի որ այն շատ ռազմավարական տարածաշրջան է այս թիմով, քանի որ սա տարանցիկ կետ է, որտեղով անցնում է Մետաքսի ճանապարհը, ոչ ոք չի վերադառնում իր հայրենի տները, հետևաբար բոլորն ուզում են, որ Թուրքիան գերիշխի: Իմամօղլուն հարաբերություններ ունի բրիտանացիների հետ. Կարծում եմ, որ նման հարաբերություններ կան այս բողոքի ակցիաներում, քանի որ մենք երբեք չենք կարող դա անտեսել: Էրդողանի ռեժիմը ներկայումս լավ է Պուտինի և Թրամփի հետ, քանի որ Սիրիայի հարցը, Իսրայելի հարցը, Իրաքը, երբ նայում ես դրան, Հայաստանում սահմանների բացումը, այս ամենը մի ամբողջության մաս է։ Սելահաթթին Դեմիրթաշը շուրջ տասը տարի բանտարկյալ է եղել, և չնայած դրան, նրա կուսակցությունը գործում է չափազանց զգույշ և երբեք չի խորհրդակցում ժողովրդի հետ։ Ափոյի ազատ արձակումից հետո, հավանաբար, Դեմիրթաշը նույնպես ազատ կարձակվի, քանի որ, ինչպես վերևում ասացի, Թուրքիայում անհրաժեշտ է սահմանադրություն, նոր սահմանադրություն, և դրա համար քրդերի աջակցությունն էական է։

-Հայաստանում, կամ, առվազն հայության շրջանում, Թուրքիայում տեղի ունեցող իրադարձությունները հետաքրքիր են առաջին հերթին այդ երկրում մեր հայրենակիցների ճակատագրի առումով, ապա, ավելի լայն համատեքստում, հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարից ելնելով:

-ԱԶԿ-ի հիմնադրումից ի վեր Էրդողանը մեզ շատ էր աջակցում, հատկապես 1936-ի հռչակագրով բռնագրավված մեր հիմնադրամների վերադարձի հետ կապված: Փաշինյանի կողմից շատ իմաստալից քայլ էր, երբ Էրդողանի ընտրվելուց հետո ժամանեց Թուրքիա և մասնակցեց երդմնակալության արարողությանը:  Դռները կբացվեն, բայց մեր առջեւ ալիեւյան խոչընդոտ կա, չեմ ասում Ադրբեջան, ասում եմ՝ Ալիեւ, որովհետեւ Ալիեւն իր գողացած փողը բերում է Թուրքիա։ Ուստի Էրդողանն այս հարցում մի փոքր դժվարանում է, բայց կարծում եմ, որ դա էլ կհաջողվի։

-Անկեղծ ասած, մտահոգություններ կան, որ եթե Էրդողանը համիդյան գծի ներկայացուցիչ է, ապա Իմամօղլուն քեմալական է, իսկ նրա աջակցության հանրահավաքներում նույսնիսկ բարձրացվել են Քեմալ, Էնվեր և Թալեաթ փաշաների նկարները:

-Էնվերը և Թալաթը այս քեմալական համակարգի հիմնական դերակատարներն են, մենք դա տեսնում ենք անընդհատ, իրականում, երբ նայում ես՝ նրանք Միություն և առաջադիմություն կուսակցության գործակալներն են, նրանք Հայոց ցեղասպանության գլխավոր դերակատարներ են, նրանք Գերմանիայի հրեաներ են, որոնք մեծացել են գերմանական դպրոցում, ինչու, որովհետև օսմանցիներին ոչնչացնելու համար պետք է սպանել ժողովրդին խոհանոցում, հայերին ոչնչացրել են օսմանյան խոհանոցում եղածները և ոչնչացրել են օսմանցիներին: Այսինքն՝ Թալեաթի ու Էնվերի պաստառները այստեղ ապրող հայերի մոտ վախ ու անհանգստություն չպետք է առաջացնեն։