Արմինե Գաբրիելյան․ Մեծ հոնորարը

Արմինե Գաբրիելյան․ Մեծ հոնորարը

Դուռը չէր ուզում բացվել։ Տատիկը չէր ուզում բացել։ Դուռն ու Տատիկին հրելով՝ փոքր ճղակ բացեցի ու խցկվեցի ներս։ Նիհար մարմնիս համար նեղ անցքն էլ բավական էր, որ մի քանի վայրկյանից տնկվեի Տատիկի դիմաց։ Տատին չէր ուզում իրեն այդպես տեսնող լիներ՝ չլողացած, ձեռքն ամբողջությամբ գիպսի մեջ, մազերը անխնամ։ Տատի՜ն, որը միշտ կարմիր շրթներկով էր, մազերը դեղնակարմիր ու գագաթին հավաքած, անգամ տանը բարձրակրունկ հողաթափերով, տարօրինակ ու աչքի ընկնող ականջօղերով, որոնք միշտ տարբեր գույն ու պատկեր էին ունենում։ Արդեն մեկ ամիս է՝ ո՛չ զանգերիս էր պատասխանում, ո՛չ գրածներիս արձագանքում։

Սիրտս մի կորեկ էր դարձել։ Հետո, որ իմացա՝ ընկել է, եւ թեւն արդեն մեկ ամիս գիպսի մեջ է, մտքումս ինձ ինչ ասես, որ չասացի ու վազ տվի մոտը․
- Մոռացե՞լ ես, որ շան երես ունեմ, -հիշեցնում եմ Տատի՝ փոքր հասակում ինձ ասած խոսքը, երբ իր միակ ու սիրելի ընկերուհուն՝ մորս, զզվեցնելով էի ուզածիս հասնում։ 

Տատին երեսիս չի նայում։ Զգում եմ՝ մտադրություն չունի հետս լեզու թրջելու։ Մտքում ինչ ասես, որ չի ասում անկոչ հյուրին։ Ես բանի տեղ չեմ դնում Տատի թթված դեմքը ու դեսից-դենից խոսելով, մենախոսելով, ինքս իմ ասածների վրա անտեղի ծիծաղելով՝ բերածներս դասավորում եմ սառնարանում, լոգարանում, քաղցրավենիքի պահարանիկում։ Պատմում եմ անկապ ու աննշան բաներ խանութի աշխատողից, տաքսու վարորդից, լիմոն վաճառող կնոջից, դռնապանից։

Ասածներիս վրա ուզում է ժպտալ, բայց արագ էլ հավաքում է ժպիտը բերանի չորացած անկյուններում ու ստիպում իրեն չժպտալ։ Էդ միմիկան քաջալերում է ինձ, ու մի հազարերորդ անգամ վերհիշեցնում եմ իր սիրած պատմությունները։ Բա հենց չասացի՜, որ երեկվա կարմիր լոբով ճաշիս հատիկները հում էին մնացել, ու Աշոտը ամբողջ գիշեր փորացավից չէր քնել։ Տատին էստեղ կարգին ծիծաղեց՝ միմիայն իրեն հատուկ բարձր ու վարակիչ ծիծաղով։ Ես էլ վաղուց խեղդվելու չափ չէի ծիծաղել։ Տատը նորից իմ մեջ տեսավ իրեն՝ երեսուն տարեկանում, երբ փայլում էր դրամատիկականի բեմում, երբ կանանց նախանձն էր ու տղամարդկանց երազանքը, բայց նույնքան անճարակ էր ու անբաշար խոհանոցում։ Ու երբ մայրս գանգատվում էր, որ միակ դստերը տնարար կին դարձնել այդպես էլ չկարողացավ, Տատիկը դեմն առնում էր․
- Ամեն մարդ մի տեսակի շնորհք կունենա։    

Երբ մայր ու աղջիկ տեղափոխվեցինք Թամարա Ալբերտովնայի կողքի բնակարանը, ես միանգամից սիրեցի այդ վառ ու տարբերվող կնոջը։ Բոլորը նրան Թամարա Ալբերտովնա էին ասում, թիֆլիսեցի ամուսինը՝ Թամրիկո, եւ միայն ես էի, որ հիսունն անց տիկնոջը Տատիկ անվանեցի։ Խեղճ կինը հուզվեց «տատիկ» բառից, բայց արագ էլ համակերպվեց առանց զավակի քաղցրությունը ճաշակելու՝ թոռնիկ ունենալու մտքին ու սիրեց ինձ։
- Լոգարանը լցվեց, արի՜,- բաղնիքից ձայն եմ տալիս ես։
- Շան երես ունես,- ասում է Տատն ու մի ձեռքով քանդում խալաթի կոճակները։

Հաղթանակիս վրա անձայն ծիծաղում եմ։ 

- Ուզես-չուզես՝ ցամաքած կուրծքդ էլ եմ տեսնելու, Թամարա Ալբերտովնա ջան, բարեմասնություններից զրկված մարմինդ էլ։ Լավ, լավ, մի նեղվիր, ոչ մեկին չեմ պատմի,- ինքս ինձ համար ասում-խոսում եմ ու ցելոֆանապատում թեւի գիպսը։ 
Տաք ջրից ու գոլորշուց այտերը կարմրել են։ Սմքած մարմինը մաքրություն է բուրում։ Չի ուզում խոստովանել, որ էսպես ավելի լավ է, էսպես ավելի ճիշտ է ու ավելի ազնիվ՝ ետեւում թողած սիրուն տարիների ու վաստակի առջեւ։ Սանրում եմ մազերը ու հիանում արածիս ու Տատի վերագտած գեղեցկության վրա։

Միակ բանը, որ նկարչիս սուր աչքերի դուրը չի գալիս, թեւի դժգույն ու տխուր գիպսն է։ Թե ասա՝ չե՞ք կարող գունագեղ գիպսեր հնարել։ Աշխարհում ամեն բան փոխվեց, ամեն ինչ, մենակ բժշկական վիրակապերը մնացին նույնը՝ սառն ու անհրապույր՝ հիշեցնելու, կարծես, իրենց անհրաժեշտ գործածության տխուր պատմությունը։ 

Տատը խունջիկ-մունջիկ է գալիս զարդասեղանի հայելու առջեւ։ Աղջնակի հետաքրքրասիրությամբ քչփորում եմ զարդասեղանի դարակները։ Ինչ ասես, կա։ Հանում եմ բազմագույն շպարներն ու սնգույրները, վրձինները, ստվերաներկերն ու եղունգների ներկերը, ձեռքերս իրենք իրենց, հա՛, իրենք իրենց գնում են դեպի Տատի սպիտակ կավը։ Տատը բերանը ճպպացնում եւ գլուխը մյուս կողմ է թեքում՝ զայրանալով ու ուրախանալով մտածածիս վրա։ Ձեռքիս տակից դուրս է գալիս առաջին ծաղիկն ու թերթիկները փռում Տատի կոտրված թեւին։ Հետո՝ երկրորդը, երրորդը։ Հետո մի սիրուն թիթեռ է նստում ծաղկին ու հիշեցնում, որ դրսում գարուն է։

- Վերջը գրապահարան առա՞ր,- զինաթափ եղած Տատն է հիմա էլ խոսքի բռնվում հետս՝ մարգարտի երկար շարանները վզին փաթաթելով։
- Ծը՛,- կարճ նետում եմ ես ու գլուխս կախում ծառ ու ծաղկիս վրա։

Ինչ էլ հիշում ես, Տա՛տ, որ գրապահարան եմ ուզում առնել, ու ամուսինս համառորեն չի գնում։ Դեռ մի բան էլ զայրանում է տարօրինակ ցանկությանս վրա։ Ասենք՝ կարող էր, չէ՞, իր կինը նորմալ բան խնդրել։ Աշխարհի բոլոր նորմալ կանանց նման։ Միկրոալիքային վառարան, մի կարգին վերարկու կամ տեղ չզբաղեցնող ցանկացած բան։ Գրադարակը որտե՞ղ դնեմ երկու ոտնաչափ բնակարանիս մեջ։ Բայց, խոսքը մեր մեջ, միջանցքում մի քիչ տեղ կա։ Պատուհանագոգերը, սառնարանի գլուխն ու մահճակալի տակը իրեն քի՛չ է։ Քիչ է՝ թող օրական մի հաստ գիրք չտա թեւի տակ ու տուն բերի։ Պատշգամբն իրենով է արել, նկարակալն ու կտավները՝ ոտքի տակ ընկած, հիմա էլ՝ գրապահարա՜ն։ 

Տատին գեղեցկուհի է՝ բարձր հավաքած մազերով, վառ կարմիր շրթներկով, նկարազարդված գիպսով։ Իսկական Ֆրիդա Կալո։ Մնում է էս սիրուն տիկնոջ հետ սուրճ էլ խմեմ ու վազեմ խառնվելու աղմկոտ աշխարհին։ Սուրճս խմում եմ առանց կոնֆետի, որովհետեւ Տատը չի սիրում, որ թուղթը ճռճռացնելով են այն բացում։

Միջանցքի կախիչից վերցնում եմ գարնանային թեթեւ վերարկուս ու ասում․
- Գնացի։

Տատը համբույրներ ու հրաժեշտ չի սիրում։ Նոր հանդիպման խոստումներ՝ եւս։
Վերարկուիս գրպանում շոշափում եմ թղթեր։ Սառած ձեռքերս դուրս են բերում տասը հատ թղթադրամ՝ Մարտիրոս Սարյանի դիմանկարով։ Տատիկը հեռախոսիս հաղորդագրություն է ուղարկում․

- Գրապահարանդ կառնե՛ս։

«Մշակութային Հրապարակ» ամսաթերթ