Տարածաշրջանում ստեղծում ենք եւս երկու թշնամի՝ Իրանն ու Ռուսաստանը

Տարածաշրջանում ստեղծում ենք եւս երկու թշնամի՝ Իրանն ու Ռուսաստանը

«Հրապարակի» զրուցակիցն ԱՄՆ Սթենֆորդի համալսարանի շրջանավարտ, քաղաքագիտության դոկտոր Արթուր Խաչիկյանն է:

- Հեռացող Բայդենի «նվերը» Հայաստանին եղավ ռազմավարական գործընկերության մասին կանոնադրությունը, որը Վաշինգտոնում ստորագրեցին ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենն ու ՀՀ արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը: Դա ինչ-որ առումով Բայդենի «փոխհատուցում» կարելի՞ է համարել՝ Արցախի բռնի հայաթափումը չկանխելու՝ նրա վարչակազմի ոչ բավարար ջանքերի իմաստով:

- Այս պայմանագիրը չի պարունակում որեւէ դրույթ ռազմական դաշինքի, ռազմական օգնության, ռազմական տեխնիկայի, ռազմակայանների, Հայաստանի վրա հարձակման դեպքում օգնելու պարտավորության վերաբերյալ, որը չի երաշխավորում Հայաստանի անվտանգության երաշխիքը։ Սա հերթական թղթի կտորն է, ինչպիսին այն փաստաթուղթն է, որը ստորագրվել է Ուկրաինայի, Վրաստանի եւ այլ երկրների հետ, բայց դա չի օգնել այս երկրներին այն բանից հետո, երբ նրանք հարձակվել են: Սա PR հնարք է՝ ուշադրությունը շեղելու պատերազմի վտանգից եւ այն փաստից, որ այս պայմանագրի շնորհիվ մենք տարածաշրջանում ստեղծում ենք եւս երկու թշնամի՝ Իրանն ու Ռուսաստանը։

- Բուն փաստաթղթի մասին գնահատականները տարբեր ու երկիմաստ են. մեծ հաշվով՝ ի՞նչ է տալու դա Հայաստանին:

- Իշխանական քարոզչական թիմը կրկին փորձում է մեր ժողովրդին հեքիաթ պատմել եւ շեղել նրա ուշադրությունը տարածաշրջանային մեծ պատերազմի իրական սպառնալիքից։ Իսրայելը, ամենայն հավանականությամբ, կհարձակվի Իրանի վրա, Իրանը կարող է հակահարված տալ, ինչն ԱՄՆ-ին կբերի պատերազմի եւ որից հետո լայնածավալ տարածաշրջանային պատերազմ կսկսի։ Իսկ մեր ղեկավարությունը դատարկ փաստաթուղթ է ստորագրում, որը ոչ մի իրական նշանակություն չի ունենա մեր հանրապետության անվտանգության համար։ Եվ դա միայն կգրգռի մեր հարեւաններին: Իրանը եւ Ռուսաստանը շատ դժգոհ են այս փաստաթղթից, նրանք չեն օգնի մեզ՝ զսպել մեր թշնամուն, եւ մենք կհայտնվենք լիակատար մեկուսացման մեջ։ Հայաստանում մենք ունենք քաղաքական վերլուծություն կոչվածի շատ սիրողական, մանկամիտ, ոչ պրոֆեսիոնալ ավանդույթ։ Սա խորհրդանշական դատարկ փաստաթուղթ է: Դա մեզ անվտանգություն չի տա, 2-ի փոխարեն մեր տարածաշրջանում կունենանք 4 թշնամի։ Իրանը եւ Ռուսաստանը կավելացվեն ցուցակին, եւ մենք կհայտնվենք լիակատար մեկուսացման մեջ։ 

- Թրամփի պաշտոնավարման առաջին ժամերն աչքի ընկան մի շարք սկանդալային որոշումներով՝ ԱՀԿ-ից հեռացում, օտարերկրյա պետություններին, այդ թվում՝ Ուկրաինային, օգնության ժամանակավոր կասեցում եւ այլն: Ռուս-ուկրաինական պատերազմն էլ կանգնեցնելու նրա երբեմնի խոստումը 1 օրից դարձավ 100 օր: Ի՞նչ սպասել Թրամփից ընդհանրապես:

- Սա լավ սկիզբ չէր: Հնչեցին պոպուլիստական անլուրջ հայտարարություններ, օրինակ՝ Կանադայի, Գրենլանդիայի, Պանամայի ջրանցքի, Իսպանիայի եւ այլնի վերաբերյալ։ Ուկրաինայում պատերազմը 24 ժամում ավարտելու խոստումն արդեն իսկ չի պահպանվում։ Թրամփը հայտարարություն արեց՝ փորձելով ստիպել Ռուսաստանին՝ բանակցություններ վարել, ինչը հակադարձ արդյունք տվեց։ Դժվար է տեսնել Ուկրաինայում խաղաղության որեւէ հեռանկար, որը կընդունեն Ռուսաստանը եւ Ուկրաինան։ Խորը պետությունը թույլ չի տա Թրամփին հրաժարվել Ուկրաինայից, նա չի ցանկանա լինել պատերազմում պարտված մարդը։ Եվ նա չի կարողանա կատարել պատերազմը դադարեցնելու իր խոստումը։ Ամերիկյան «էլիտան» մղում է Իրանի հետ պատերազմին, Իսրայելի ղեկավարությունը տարիներ շարունակ մղում է դրան։ Մենք պետք է պատրաստ լինենք հետեւանքների համար:

- Թրամփի աղմկահարույց հայտարարություններից մեկը վերաբերում է Կանադային, Գրենլանդիային, Պանամայի ջրանցքին եւ Մեքսիկական ծոցին. նա պնդում է, որ անպայման նվաճելու է դրանք: Երդմնակալության ժամանակ ԱՄՆ-ն՝ պատերազմներ ավարտելու հանձնառության ունեցող երկիր հայտարարող գործիչը, փաստորեն, նոր պատերազմ է հայտարարում:

- Սրանք լուրջ հայտարարություններ չեն։ Թրամփը պոպուլիստ է եւ շոումեն։ Սրանք դատարկ հայտարարություններ են, որոնք նախատեսված են տպավորություն թողնելու համար:

- Հայաստան-ԱՄՆ հարաբերությունները, այդ թվում՝ ռազմավարական գործընկերության մասին փաստաթղթի ոգով եւ Թրամփի երկրորդ նախագահության շրջանում, ինչո՞վ կառանձնանան՝ հաշվի առնելով նաեւ նրա նախորդ նախագահության օրոք ՀՀ-ի հետ ոչ այնքան ջերմ հարաբերությունները:

-  Վաշինգտոնից ստացված լուրերի համաձայն՝ մեր ներկայիս կառավարությունը եւ մեր դեսպանատունը որեւէ ազդեցություն չունեն Թրամփի վարչակազմում։ Սա վատ դիվանագիտության, վատ հաշվարկի, բոլոր հույսերը Բայդենի վրա դնելու արդյունք է։ Սա ոչ կոմպետենտ եւ ոչ պրոֆեսիոնալ ղեկավարության, հստակ ռազմավարության բացակայության արդյունք է։ Ոչ կոմպետենտ, անփորձ «դեսպանի» եւ այլ կադրերի արդյունք. Վաշինգտոնում Հայաստանի ներկայացուցիչները լուրջ սխալներ են թույլ տալիս՝ որոշակի կրոնական խմբերի հետ մտերմանալով, նրանք կարող են ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա՝ մասնակցելու Իրանի հետ հնարավոր հակամարտությանը։ Այդ խմբերը փորձելու են Հայաստանին ներքաշել Իրանի հետ պատերազմի մեջ։ Մեր, այսպես կոչված, դեսպանը պառակտում է սփյուռքը՝ հրաժարվելով սփյուռքում որակյալ մարդկանց օգտագործելուց, փոխարենը՝ պաշտոնական հանդիպումներից նրանց դուրս մղելով։ Սա լիովին կործանարար, ապաշնորհ, անուղեղ քաղաքականություն է։