Անցյալին վերադարձ չենք ուզում, ներկան մերժում ենք, ապագա չկա

Անցյալին վերադարձ չենք ուզում, ներկան մերժում ենք, ապագա չկա

Խորհրդարանական ընդդիմության ներկայացուցիչներից մեկն ասում է, որ իշխանափոխության գործընթացն անընդհատ հետաձգում են, որովհետեւ փողոցային պայքարի ռեսուրսը սահմանափակ է: «Հաշվել ենք, որ բոլոր համախոհ կուսակցությունների հետ հազիվ 3-5 հազար մարդ կարող ենք հանել փողոց, բայց դա բավարար չէ, որ փողոցային պայքարը հաջողության հասնի: Մյուս կողմից էլ մտածում ենք, որ եթե այս անգամ էլ ինչ-որ բան սկսենք, ու չհաջողվի, հերթական անգամ հուսալքության ալիք է լինելու, իշխանությունը դրանից ավելի է ոգեւորվելու ու ավելի խայտառակ քայլերի է գնալո»,- ասում է ծանոթս: Իմ հարցին, թե ինչքան կարելի է հանդուրժել այս վիճակը, պատասխանում է. «Մինչեւ այն պահը, որ մարդիկ իրենք ինքնաբուխ փողոց դուրս չգան, ասեն` եկեք մեզ առաջնորդեք, սրանից պրծնենք: Իշխանությունը հերթական դավաճանական քայլին է գնալու, դա կարող է մարդկանց արթնացնել այս անտարբեր վիճակից»: Մարդիկ էլ համառորեն չեն հաղթահարում անտարբերությունը եւ փողոց դուրս չեն գալիս, չնայած իշխանությունը դավաճանությունը դավաճանության հետեւից է անում:

Նրա ասածի մեջ որեւէ նոր բան չկա. սոցիոլոգիական հարցումներն են փաստում, որ իշխանության վարկանիշն անընդհատ նվազում է, բայց չի աճում նաեւ ընդդիմության վարկանիշը: Մարդիկ դժգոհ են իշխանությունից, բայց չեն ցանկանում վերադարձ անցյալին: Մարդկանց ճնշող մեծամասնությունը համոզված է, որ եթե խորհրդարանական ընդդիմությունը հաղթի, ապա դա լինելու է մինչ 2018 թվականների իրականության ռեստավրացիա: Ընդդիմությունը հասարակությանը ցույց է տալիս, որ իր իշխանության տարիներին Հայաստանը պաշտպանված էր, արժանապատիվ  ու Արցախի թիկունքին կանգնած, իշխանությունն էլ անընդհատ թվեր է ներկայացնում, որ նախկինում կոռուպցիա է եղել, բյուջետային փողեր են մսխվել, վերնախավը հարստացել է, հասարակության ճնշող մեծամասնությունը մնացել է աղքատության մեջ: Մերժված անցյալին վերադառնալն անհնար է, ներկան՝ ստորացուցիչ, բայց ապագայի հեռանկար եւս չի երեւում:

Բոլորը հարցնում են, թե ով է լինելու նոր առաջնորդը, ինչով է նա տարբերվելու Փաշինյանից: Այս հարցի պատասխանը որեւէ մեկը չի տալիս: Ընդդիմությունն ասում է, որ առաջնորդի կամ երկրի նոր ղեկավարի հարցը կեղծ օրակարգ է, դա բաժանում է մարդկանց, չբաժանվելու համար պետք է միավորվել իշխանությանը հեռացնելու գաղափարի շուրջ: Փաշինյանին եւ նրա իշխանությանը հեռացնենք, հետո բոլորով կորոշենք, թե ով է ավելի արժանի՝ լինելու նոր վարչապետ, նոր իշխանություն. այս գաղափարը որքան տրամաբանական է թվում, նույնքան՝ անիրագործելի: Աշխարհում չի եղել մի հեղափոխություն, հանուն իշխանության պայքար, որը լինի առանց առաջնորդի, ժողովուրդն ուղղակի փողոց դուրս գա ու իշխանություն վերցնի:

1598-1612 թվականները Ռուսաստանի պատմության մեջ հայտնի են որպես «смута»-ի տարիներ: Այս բառը հայերենում բովանդակային թարգմանություն չունի` «խառնաշփոթ», «խժդժություն» կամ «իրարանցում» բառերը չեն արտահայտում բազմիշխանության կամ անիշխանության այն վիճակը, որն առկա էր Ռուսաստանում այդ տարիներին: Երկրի մի մասում իշխում էին լեհերի դրածո իշխանությունները, հետո՝ արդեն հենց լեհ օկուպանտները, մի մասը գրավել էին շվեդները, իրար հերթ չտալով՝ իրենց ցար ու երկրի փրկիչ էին հայտարարում «կեղծ դմիտրիները»: Ռուսաստանի քաղաքական էլիտան` իշխանները եւ բոյարները, չէին կարողանում կազմակերպված դիմադրություն ցույց տալ օկուպանտներին՝ ըստ իրավիճակի հարելով այս կամ այն ճամբարին: Ռուս ժողովուրդը համաժողովրդական պայքարի դուրս եկավ, երբ Արխիմանդրիտ Դիոնիսը նամակներ ուղարկեց ռուսական տարբեր քաղաքներ` կոչ անելով դուրս գալ օտարերկրյա զավթիչների դեմ, իսկ շարքային դարբին Կուզմա Մինինն իր վրա վերցրեց համաժողովրդական ապստամբությունը գլխավորելու առաքելությունը: Արտաքին թշնամուն երկրի մի մասից դուրս քշելուց եւ տարբեր կարգի ինքնահռչակ առաջնորդներին ու փրկիչներին ոչնչացնելուց հետո համառուսաստանյան ներկայացուցիչների ժողովն ընտրեց երկրի նոր ղեկավար, որն ազդարարեց անիշխանության ավարտը: 

Հայկական  «смута»-ն շարունակվում է արդեն հինգ տարուց ավելի: Իշխանության ղեկին կեղծ «փրկիչ» է նստած, որը փաստացի առաջնորդվում է ոչ թե սեփական երկրի շահերով, այլ կառավարվում է օտարների կողմից: Օտարերկրյա զավթիչները, օգտվելով երկրում անիշխանությունից, կտոր-կտոր են անում Հայաստանը, իսկ քաղաքական եւ տնտեսական էլիտան բաժանվել է մի քանի մասերի՝ չունենալով երկրի փրկության ո՛չ ուժ, ո՛չ կարողություն:
Ինչպես 400 տարի առաջ Ռուսաստանում, այսօր եւս բոլորի հույսը Հայ առաքելական եկեղեցին է ու հասարակ ժողովուդը: Գուցե մի օր եկեղեցին կամ եկեղեցու առաջնորդները հանդես գան ժողովրդին ուղղված նամակով՝ կոչ անելով ատելությամբ լցվել օտարերկրյա զավթիչների ու դրանց սպասարկու տեղական դրածոների նկատմամբ եւ Հայաստանն ազատագրել նրանց լծից: Որեւէ մեկը չի կարող եկեղեցուն մեղադրել քաղաքական ամբիցիաների մեջ, մեղադրել իշխանատենչության մեջ: Դրա համար է Փաշինյանն ամենաշատը վախենում  եկեղեցուց՝ որպես ապաքաղաքական կառույց, խորհուրդ տալով  եկեղեցուն՝ կուսակցություն ստեղծել եւ մասնակցել քաղաքական պրոցեսներին:  

Սպասում կա, որ Փաշինյանը շուտով կարող է հերթական կապիտուլյացիոն փաստաթուղթը ստորագրել, եւ դրա դեմ ընդվզման ալիքը կբարձրանա՝ «կտրելու» այն ձեռքը, որը ստորագրեց ազգային շահերը դավաճանող հերթական փաստաթուղթը: Ավելի տրամաբանական չի՞ լինի, եթե նախապես բռնեն այդ ձեռքը` թույլ չտալով, որ այն նման փաստաթուղթ ստորագրի:

Ավետիս Բաբաջանյան