Ես չունեմ Հրայր Թովմասյանի հանդեպ հարգանք, և ԱԺ նիստին պարզվեց, որ ես մենակ չեմ, մենակ չեմ, մենակ չեմ

Ես չունեմ Հրայր Թովմասյանի հանդեպ հարգանք, և ԱԺ նիստին պարզվեց, որ ես մենակ չեմ, մենակ չեմ, մենակ չեմ

Վենետիկի հանձնաժողովի նախագահ Ջիանի Բուքիքիոյի՝ Սահմանադրական դատարանին վերաբերող հայտարարության թեմայով զրուցել ենք «Իմ քայլի» պատգամավոր Տիգրան Ուլիխանյանի հետ։

- Բուքիքիոն ասում է, որ հարվածներ կան Հրայր Թովմասյանի նկատմամբ, Դուք է՞լ եք ասում։

- Ինչու Բուքիքիոն նման բանե՞ր է ասել։ Ինքը նման բաներ չի ասում, բացի այդ՝ ես հարցազրույցը չեմ մեկնաբանում։ 

- Ես բառացի մեջբերում եմ, ասում է, որ ՍԴ նախագահը կարճ ժամանակում «հարվածների տակ է հայտնվել»։

- Հիմա ի՞նչ է Ձեզ հետաքրքրում։

- Արդյոք Վենետիկի հանձնաժողովի նախագահի արձագանքից հետո «իրավիճակ կփոխվի՞» իշխանությունում, եւ այլեւս հարվածների տակ չե՞ք դնի ՍԴ նախագահին։

- Դուք ակնկալում եք, որ եվրոպացի պաշտոնյայի կամքով մենք մեր օրինական գործողությունները պիտի դադարեցնե՞նք։ Մեր գործողությունները մինչ այժմ եղել եւ այսուհետ էլ լինելու են օրինական։ Իսկ պարոն Բուքիքիոն այդպիսի հորդորներ չի հղել։ Ճիշտ հակառակը՝ նա ասել է այն, ինչ մենք ենք ասում․ այն անհանգստությունները, որ ինքն ունի, ունենք նաեւ մենք, ըստ էության՝ մեր անհանգստությունները համընկնում են։

- Ո՞ր հարցերում են համընկնում։

- Այն, որ ՍԴ-ի հետ կա խնդիր, այն, որ ՍԴ-կառավարություն-ԱԺ ընդհանուր աշխատանքը չի ստացվում, եւ ասում ու ասել ենք մենք։ Ուրախ ենք, որ իրեն դա մտահոգում է, որովհետեւ մտահոգում է նաեւ մեզ։

- Ինքն ասում է նաեւ, որ տեւական ժամանակ է՝ Հրայր Թովմասյանը «հարվածների տակ է»։

- Դե, դա գնահատողական հանգամանք է, մեր գործողությունները՝ որպես պետական ինստիտուտներ ու պաշտոնյաներ, պետք է գնահատվեն օրինական կամ ապօրինի։ Հիմա եթե դրանք ամբողջությամբ օրինական են, դրանց հետեւանքով որոշ մարդիկ կարող են տարբեր կերպ ընկալել։ Ես՝ որպես ԱԺ պատգամավոր, երբ օրինական հայտարարություն եմ անում, չպետք է մտածեմ, որ ինչ-որ մեկը դրանից կարող է ճնշվի, կողքի նստածը կարող է գույնը քցի, սփրթնի․ ես այդպիսի բաների մասին չեմ մտածելու։ Եթե իմ ասածը բխում է իմ ընտրողների շահերից ու օրինական է, ես չպետք է իմ գործողությունները կաշկանդեմ նրանով, թե լսողն ինչ հոգեվիճակում կհայտնվի։ Ապօրինի գործողություններ տեղի չեն ունեցել, դա փաստ է։

- Հիմա դուք համարում եք, որ Թովմասյանի լիազորությունները դադարեցնելու ձեր դիմումն օրինական էր, բայց չէ՞ որ խախտումներով դիմում էիք ուղարկել, որն էլ մերժվեց։

- Ձեր բնորոշման հետ համաձայն չեմ, եթե նկատի ունեք ընթացակարգին, ժամկետներին, ես անձամբ ո՛չ մասնակցել եմ այդ քննարկումներին, ո՛չ էլ ուսումնասիրել եմ։ Դա արել են պետաիրավական հանձնաժողովի մեր գործընկերները, բայցեւ ես վստահում եմ նրանց ու չեմ կասկածում նրանց պրոֆեսիոնալիզմի վրա։

- Լավ, իսկ ի՞նչ կասեք Բուքիքիոյի այն կոչի մասին, որ իշխանության ճյուղերի միջեւ փոխադարձ հարգանք պետք է լինի, եւ դա կնպաստի տնտեսական հեղափոխությանը, ժողովրդավարության ամրապնդմանը։

- Շատ ճիշտ է ասել, շատ ճիշտ։ Ես էլ եմ նույնը կրկնում։ Բայց տեսեք, թե մենք ինչ փաստ ունենք։ ԱԺ 98 պատգամավոր գտնում են, որ ՍԴ նախագահն այնպիսի մարդ է, կան այնպիսի հիմքեր, որ այդ մարդը չպետք է լինի դատարանի նախագահ կամ դատավոր։ Հիմա արդյոք դա չի՞ ազդում ՍԴ-ի հեղինակության վրա։ Ես ուզում եմ Ձեզ հիշեցնել ԱԺ նիստերի դահլիճում Թովմասյանի լիազորությունները դադարեցնելու դիմումի քննարկումը, այդ մարդու վերաբերյալ ուղղակի քաղաքական մահախոսական կարդացինք, քաղաքական լեզվով ասած՝ էդ մարդուն ցեխը կոխեցինք։

- Հիմա, որ ասում եք՝ Բուքիքիոն ճիշտ է ասում, Ձեր նկարագրածը հարգանքի՞ նշան է։

- Ինձ ոչ ոք չի կարող պարտադրել հարգանք մի մարդու նկատմամբ, որի հանդեպ հարգանք չունեմ։ Հարգանքը զգայական տերմին է, արհեստական չի լինում, ես ցավով եմ նշում, բայց ՍԴ նախագահին չեմ հարգում, իմ մոտ դա չի ստացվի։

- Եվրոպացի գործընկերոջ ասածն էլ հենց այդ է, որ ձեր անձնական վերաբերմունքը մի կողմ դրեք, դա են պահանջում պետության կառավարման մոդելը, եվրոպական կոնվենցիաները։

- Ինքը, նախ, էդպիսի բաներ չի ասել, ու որեւէ մեկը, այդ թվում՝ Բուքիքիոն, ինձ չի կարող պարտադրել հարգել Հրայր Թովմասյանին։ Ես չունեմ իր հանդեպ այդ զգացողությունը, եւ ԱԺ հայտնի նիստին պարզվեց, որ ես մենակ չեմ, մենակ չեմ, մենակ չեմ, ինչպես հայտնի երգում է ասվում։ Հիմա ո՞նց լուծենք այս խնդիրը․ պետք է կատարենք համապատասխան օրինական աշխատանքներ, որի արդյունքում Հրայր Թովմասյանը պետք է գնա։ Ընդհանրապես, մենք երբ ասում ենք՝ իշխանությունների տարանջատման սկզբունք, պետք է լավ պատկերացնենք, այո, իշխանության տարբեր թեւերը պետք է տարանջատված լինեն, բայց պետք է գնան միեւնույն ուղղությամբ, հակառակ դեպքում Կռիլովի հայտնի առակի ուղղությամբ՝ ամեն մեկն իր կողմը կքաշի, եւ սայլը տեղից չի շարժվի։ Մենք հիմա այդ վիճակում ենք, ինչ-որ մեկը մեզ փորձում է հակառակ գնալ։ Դատական համակարգը, կառավարությունն ու ՍԴ-ն պետք է տարանջատված լինեն, բայց մի ուղղությամբ պիտի գնան։

- Դուք ձեզ ենթակա դատական համակա՞րգ եք ուզում, սահմանադրորեն այդ համակարգը պետք է անկախ լինի։

- Բա ամոթ չի՞։ Դատական համակարգը եղել է այդպիսին, մենք այդպիսին ժառանգել ենք, մենք չենք զանգում դատավորներին։

- Բայց ասում եք՝ վնգստացող դատավորներ, ու տեսնում ենք, որ այդկերպ եք ազդում նրանց վրա։

- Վարչապետն է ասել, ես պաշտպանում եմ այդ հայտարարությունը, քանի որ ժողովուրդն ունի նման ընկալում։

- Դուք բազմիցս ասել եք, որ ՍԴ-ն լեգիտիմ մարմին չէ եւ չի արտահայտում ժողովրդի կամքը, ու դրա համար Հրայր Թովմասյանը պետք է հեռանա։ Մինչդեռ հանձնաժողովի նախագահն ասում է ճիշտ հակառակը, որ ՍԴ դատավորի մանդատը ոչ քաղաքական է, եւ դատարանի նորացումը պետք է ապասինքրոնացնել քաղաքական շրջափուլերի հետ։ 

- Ամբողջությամբ ճիշտ է ասում, մենք երբեւէ չենք ասել, քանի որ իշխանափոխություն է եղել, դրա համար պետք է փոխվի։

- Բայց Դուք անձամբ ասում էիք, որ այս ՍԴ-ն, Հրայր Թովմասյանը չեն արտահայտում ժողովրդի կամքը, որ հեղափոխությունից հետո երկու լեգիտիմ իշխանություն կա, դատականը չունի լեգիտիմություն։

- Ամբողջ խնդիրը նրանում է, որ ոչ թե իշխանափոխություն է եղել, այլ հեղափոխական իշխանափոխություն։ Այստեղ կա առանցքային տարբերություն։ Նախկինում եղած ուժերը ոչ թե հերթական ընտրության արդյունքում դարձել են իշխանություն, իսկ իշխանությունն էլ ստացել է ավելի քիչ ձայն, այլ ՀՀ քաղաքացիներն ընտրությունների արդյունքում նախկին գործող կառավարությանն արգելել են մասնակցել պետության կառավարմանը, նույնիսկ մեկ մանդատ չեն տվել։ Եթե ԱԺ-ում գոնե մեկ ՀՀԿ-ական պատգամավոր լիներ, ես այսքան բան չէի ասի։ Ժողովուրդը մեզ տվել է ոչ միայն որոշումներ կայացնելու լիազորություն, այլեւ նախկիններին արգելել է որոշումների կայացմանը մասնակցել։ Իսկ Հրայր Թովմասյանն այնքան է աֆիլացված նախկինների հետ, որ պետք է հեռանա։

- Մի կողմից  ասում եք, թե ձեր գործողություններն օրինական են, հետո՝ քանի որ եղել է նախկին ՀՀԿ-ական, պետք է հեռանա։ Օրենքն արգելո՞ւմ է, որ Թովմասյանը մինչ ՍԴ նախագահ դառնալը չպիտի կուսակցական լիներ։ 

- Թողեք ավարտեմ․․․ Մենք ասում ենք՝ զանգովի արդարադատություն չի լինելու, մենք դադարում ենք զանգել։ Տեղյակ եք, չէ՞, որ հիմա մենք ենք նստած այն հեռախոսների կողքը, որից իրենք զանգել են։ Եթե մեզ պետք լիներ զանգովի արդարադատություն, կզանգեինք, ոչ մի փոփոխություն չէինք իրականացնի, երկու օրից էլ կդառնայինք ՀՀԿ-ական կուսակցություն։ Հիմա մենք հիմնավոր կասկածներ ունենք, որ զանգովի արդարադատությունը Հայաստանում կարող է գործել ու այդ մարդկանց զանգել ոչ թե մեր սենյակներից, այլ իրենց հին տերերի սենյակներից։

- Կներեք, ձեր կասկածներն ո՞ւմ են հուզում, եթե չունեք ապացույց, ինչպե՞ս եք ապացուցելու, որ այդպես է։

- Ես իրավական ակտերը չեմ հիշի, որ ասեմ, բայց միջազգային հանրության մեջ էլ ընդունված է, որ դատավորի վերաբերյալ ընկալումը պետք է լինի 100 տոկոսանոց։ Այսինքն, եթե նույնիսկ ժողովրդի ընկալումը բացասական է, ապա այդ մարդը, անկախ նրանից՝ մեղք ունի, թե չէ, բացասաբար է ազդում կառույցի վրա, եւ դա մեր օրենսդրությամբ հիմք է՝ կասեցնելու ՍԴ նախագահի լիազորությունները։

- Արդարադատության նախարարը հայտարարեց, որ ի գիտություն են ընդունել Բուքիքիոյի հայտարարությունը, հետեւություններ կանեն․ ԱԺ-ն, փաստորեն, չի պատրաստվում հետեւություն անել։

- Անձամբ ես հետեւություններ անելու բան չեմ տեսնում, որովհետեւ համաձայն չեմ, թե մեզ ուղղված քննադատություն կար, ավելին՝ չեմ տեսնում, որ տվյալ պաշտոնյայի մանդատի մեջ մտնում է մեզ քննադատելը։