«Պարտվողականության» եւ փաստացի իրավիճակի միջեւ

Մարդու իրավունքների նախկին պաշտպան եւ «Ընդդեմ իրավական կամայականությունների» ՀԿ գործադիր տնօրեն Լարիսա Ալավերդյանը զարմացած է, որ երկրորդ եւ երրորդ նախագահները, առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի «հետ համեմատած Արցախի խնդրում ունենալով գաղափարական տարբերություններ, դուրս չեկան այս պարտվողական հունից, որը շարունակվում է առ այսօր»:

Ուզում է ասել՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի պաշտպանած մոտեցումը «պարտվողական էր»: Երկրորդ եւ երրորդ նախագահներն այն չեն հաղթահարել, գործող իշխանությունները՝ նույնպես: Շատ հետաքրքիր կլիներ իմանալ, թե կարգավորման ի՞նչ տարբերակ է պատկերացնում տիկին Ալավերդյանը: Խնդիրը բառախաղերի մեջ չէ, մանիպուլյատիվ ձեւակերպումներ կարելի է հնչեցնել անվերջ: Մանավանդ՝ Երեւանի ինչ-որ մամուլի ակումբում, բացառապես հայ լրոգրողներից բաղկացած լսարանի առջեւ:



Հատկապես որ լրագրողների երիտսարդ սերունդը լավատեղյակ չէ ԼՂ խնդրին, բանակցային գործընթացի ելեւէջումներին եւ առաջնորդվում է մի նշանաբանով. «Մենք պատերազմում հաղթել ենք եւ զիջելու ոչինչ չունենք»: Ի դեպ, անցած քսան տարիներին իշխած քաղական ուժի եւ տիկին Ալավերդյանի կարգի փորձագետների եւ վերլուծաբաններին շնորհիվ է, որ նորերերի պատկերացումն այդքան պրիմիտիվ է, բայց դա այլ խոսակցության թեմա է:



Ավելի լավ է ուշադրություն դարձնենք բանախոսի հիմնական ասելիքին, «Արցախը բանակցային սեղանին պետք է վերադառնա նոր որակով: Պետք է հստակեցնել, որ այն «ipso facto» պետություն է... քանի որ գոյությամբ, իր կառավարման համակարգով ապացուցել է իր կենսունակ լինելը...»: Սա այն դեպքն է, երբ ստիպված պետք է վերադառնանք անցյալին, այն «պարտվողականությանը», որը Լարիսա Ալավերդյանը վերագրում է առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին:



Եւ հիշեցնենք, որ բանակցություններին Արցախը «ipso facto» պետություն էր, երբ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հանախագահները կարգավորման առաջարկությունը պաշտոնապես ներկայացնում էին նաեւ Ստեփանակերտ: Եւ այդ կարգավիճակն ավելի կամրապնդվեր, եթե կարգավորման փուլային տարբերակը չտապալվեր, Արցախը որպես իրավահավասար կողմ ստորագրեր հակամարտության զինված փուլին վերջ տալու եւ մասին Համաձայնագիրը:



Դա կնշանակեր, որ Ադրբեջանն «ipso facto» ճանաչում է Արցախի պետությունը: Եւ հետագա բանակցություններն էլ կընթանային այդ հիմքով: Ահա այսքան «պարտվողական» էր առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի պաշտպանած հայեցակարգը: Այնքան «պարտվողական», որ քսանմեկ տարի անց տիկին Ալավերդյանը խնդիր է դնում վերադառնալ այդ իրավիճակին: Բայց կհաջողվի՞: