Նապռավլենի ունե՞ս
Ինձ լոռեցի մի աղջիկ է պատմել, ես էլ ձեզ պատմեմ:
Շատ հին պատմություն է՝ սովետի ժամանակների, որ պատահել է իրենց գյուղացու հետ: Այդ իրական պատմությունը շատ արդիական թվաց ինձ առանձին դեղամիջոցներ միայն դեղատոմսով «բաց թողնելու» ՀՀ առողջապահության նախարարության այս վերջին նոու հաուի հետ կապված:
Երևի հիշում եք, որ սովետի ժամանակ շատ ընդունված էր «նապռավլենի» (ուղեգիր) կոչվող թուղթը, որի առկայության դեպքում միայն բժիշկը կբարեհաճեր զննել հիվանդին, կամ հիվանդանոցը մահճակալ կհատկացներ:
Սովետի այդ երանելի տարիներին է իմ ծանոթ աղջկա գյուղում պատահել այս դեպքը:
Ուրեմն այդ գյուղում մի հայտնի այգեգող է լինում` «բախչագող»: Այնքան հայտնի, որ բոլորը նրան բախչագող Հանես են ասելիս եղել: Այս Հանեսը, մի մութ գիշեր հորեղբոր տղայի սայլակավոր մոտոցիկլետով գնում է գողության՝ գյուղի վերևի այգիները:
-Գերաս, հենց էս բախչեն էլ կմտնենք,- ասում է Հանեսը հորեղբոր տղային, երբ հասնում են Իսպիր բիձու այգուն:
Գերասը մի տեսակ է լինում, երբ տեսնում է բարձր ցանկապատը՝ փայտի սուր-սուր ցցերով.
-Ադա կարա՞նք վեր ըլենք:
-Վեր ըլողը ես եմ, դու ես մտածըըը՞մ…
-Գիդեմ,- ասում է Գերասը,- ես քեզ հմար եմ մտածըմ:
Մոտոցիկլետը քաշում են մի թփի հետև, Գերասը «աթանդա» է կանգնում այգու ծայրին, որ «մարդ-իսան» գա՝ շվվացնի` Հանեսին իմաց տա: Հանեսս էլ ձեռքի պարկը գցում է ցանկապատից ներս ու սկսում է մագլցել:
Այստեղ լոռեցի աղջիկը մի քիչ կարմրեց.
-Չգիտեմ մնացածը ոնց պատմեմ:
-Պատմիր, պատմիր, հետաքրքիր է:
-Ա հետաքրքիր չի է, խայտառակություն ա…
-Ոչինչ պատմիր:
Որ շատ զոռեցի պատմեց` իր գրական խոսքը տեղ-տեղ համեմելով լոռվա բարբառով:
Էս Հանեսն էդ ա, վեր ըլում զաբոռին ու հոպ անըմ, որ թռչի բախչեն, մին էլ մի գոռոց, մի գոռոց…
-Ա հո դու շաշ չես, խի ես գոռըմ, ա կլսեն, է,- վախեցած ձեն ա տալի Գերասը:
-Գերաս մեռա, հասի…Իսպիր բիձա ես քու…
Գերասը վեր ա ըլում զաբոռին թե չէ, Հանեսն էն կռնից ձեռը երկարացնըմ ա, թե՝ քաշի արա, քաշի, մեռա…
Էդ ա, Հանեսին հանըմ ա բախչից, տենըմ ա Հանեսը ձեռը քմակին ա դրել ու մի տեսակ ա ոտներն իրար առաջ դնըմ:
-Ա Հանես, ա ի՞նչ էլավ քեզ…
-Սուս Գերաս, սուս, քշի հիվանդանոց:
-Հանես, լավ չե՞ս…
-Դու լավ կլեի՞ր, որ սուր ցիցը քամակդ մտներ…
Գերասը մտիկ ա անըմ Հանեսի հետևին՝ ինչ տենա՝ ցիցը կոտրվել ու մի կես մետրի չափ դուս ա ցցվել Հանեսի քմակից:
-Վա~յ, Հանես ջան, էս ինչ էլա՞վ…
-Դրա վախտը չի, մոտոն խոդ տուր:
-Ա բա ո՞նց տես նստիլ:
Հանեսը ճարը գտնում է: Բրձրանըմ ա կայլասկեն, ծնգները դեմ ա անըմ նստարանին՝ գլուխը՝ հետ, ցիցն՝ առաջ: Մոտոն դառնըմ ա տանկի պես մի բան:
Էդ ա քանդված ճամփեքով, ցիցը թափ տալով քշըմ են հիվանդանոց՝ կողքի գեղը:
-Հանես լա՞վ ես,- ամեն թմբի վրով թռչելուց հարցնըմ ա Գերասը…
-Ա՛խ, Իսպիր բիձա, ես ու…,- ցավից գոռըմ էր Հանեսն ամեն անգամ:
Ուշ ժամի տեղ են հասնըմ, տենըմ են` հիվանդանոցի դուռ-կտուրը փակ: Ձեն են տալի, դուռն են ծեծըմ, մինչև մի սիպտակ խալաթով կնիկ դուռը բացում ա, թե ով եք, ինչ եք, ինչ եք ուզըմ էս ժամին: Գերասը առաջ ա գալի.
-Հիվանդ եմ բերել, վռազ ընդունեք, շտապ դեպք ա:
-Հիվանդին սարիցն ես բերե՞լ:
-Չէ, մեր գեղիցը:
-Հա~ա~, հլա դեսն արի, տենամ, դո՞ւ ես հիվանդը:
-Հա, ես եմ,- կմկմըմ ա Հանեսն ու ոտները հազիվ քցելով գալի առաջ:
-Քեզ ի՞նչ ա էլէլ…
-Քիրա ջան, վատ ա, պտի փորի վրա պառկացնեք,- վրա ա տալի Գերասը:
-Ասիր էլի, պտի պառկացնեք, նապռավլենի ունե՞ք, նապռավլենին ո՞ւր ա…
Ըտեղ Հանեսը չի համբերըմ, ցավն էլ մի կռնից ա զոռըմ: Գոռըմ ա էդ կընգա վրա.
-Ա հրես նապռավլենին, հրես, քմակմըս ա…
-Վերջը, բուժում ե՞ն Հանեսին,- հարցրեցի աղջկան:
-Հա, բա ոնց, նապռավլենին որ տենըմ են, վռազ պառկացնըմ են…
**Հ.Գ.** _Փաստորեն, եթե ինձ պետք է հատկապես մի դեղ, որ առանց դեղատոմսի չի վաճառվում, ես չեմ կարող աշխատանքից դուրս գալ և գնել այն: Հենց դիմեմ դեղատուն, ինձ հարցնելու են՝ «նապռավլենի» ունե՞ս: Դե արի ու, ատամիդ սուր ցավով, գնա, «նապռավլենի» ճարի:_
**Էդիկ Անդրեասյան**
#####
Շատ հին պատմություն է՝ սովետի ժամանակների, որ պատահել է իրենց գյուղացու հետ: Այդ իրական պատմությունը շատ արդիական թվաց ինձ առանձին դեղամիջոցներ միայն դեղատոմսով «բաց թողնելու» ՀՀ առողջապահության նախարարության այս վերջին նոու հաուի հետ կապված:
Երևի հիշում եք, որ սովետի ժամանակ շատ ընդունված էր «նապռավլենի» (ուղեգիր) կոչվող թուղթը, որի առկայության դեպքում միայն բժիշկը կբարեհաճեր զննել հիվանդին, կամ հիվանդանոցը մահճակալ կհատկացներ:
Սովետի այդ երանելի տարիներին է իմ ծանոթ աղջկա գյուղում պատահել այս դեպքը:
Ուրեմն այդ գյուղում մի հայտնի այգեգող է լինում` «բախչագող»: Այնքան հայտնի, որ բոլորը նրան բախչագող Հանես են ասելիս եղել: Այս Հանեսը, մի մութ գիշեր հորեղբոր տղայի սայլակավոր մոտոցիկլետով գնում է գողության՝ գյուղի վերևի այգիները:
-Գերաս, հենց էս բախչեն էլ կմտնենք,- ասում է Հանեսը հորեղբոր տղային, երբ հասնում են Իսպիր բիձու այգուն:
Գերասը մի տեսակ է լինում, երբ տեսնում է բարձր ցանկապատը՝ փայտի սուր-սուր ցցերով.
-Ադա կարա՞նք վեր ըլենք:
-Վեր ըլողը ես եմ, դու ես մտածըըը՞մ…
-Գիդեմ,- ասում է Գերասը,- ես քեզ հմար եմ մտածըմ:
Մոտոցիկլետը քաշում են մի թփի հետև, Գերասը «աթանդա» է կանգնում այգու ծայրին, որ «մարդ-իսան» գա՝ շվվացնի` Հանեսին իմաց տա: Հանեսս էլ ձեռքի պարկը գցում է ցանկապատից ներս ու սկսում է մագլցել:
Այստեղ լոռեցի աղջիկը մի քիչ կարմրեց.
-Չգիտեմ մնացածը ոնց պատմեմ:
-Պատմիր, պատմիր, հետաքրքիր է:
-Ա հետաքրքիր չի է, խայտառակություն ա…
-Ոչինչ պատմիր:
Որ շատ զոռեցի պատմեց` իր գրական խոսքը տեղ-տեղ համեմելով լոռվա բարբառով:
Էս Հանեսն էդ ա, վեր ըլում զաբոռին ու հոպ անըմ, որ թռչի բախչեն, մին էլ մի գոռոց, մի գոռոց…
-Ա հո դու շաշ չես, խի ես գոռըմ, ա կլսեն, է,- վախեցած ձեն ա տալի Գերասը:
-Գերաս մեռա, հասի…Իսպիր բիձա ես քու…
Գերասը վեր ա ըլում զաբոռին թե չէ, Հանեսն էն կռնից ձեռը երկարացնըմ ա, թե՝ քաշի արա, քաշի, մեռա…
Էդ ա, Հանեսին հանըմ ա բախչից, տենըմ ա Հանեսը ձեռը քմակին ա դրել ու մի տեսակ ա ոտներն իրար առաջ դնըմ:
-Ա Հանես, ա ի՞նչ էլավ քեզ…
-Սուս Գերաս, սուս, քշի հիվանդանոց:
-Հանես, լավ չե՞ս…
-Դու լավ կլեի՞ր, որ սուր ցիցը քամակդ մտներ…
Գերասը մտիկ ա անըմ Հանեսի հետևին՝ ինչ տենա՝ ցիցը կոտրվել ու մի կես մետրի չափ դուս ա ցցվել Հանեսի քմակից:
-Վա~յ, Հանես ջան, էս ինչ էլա՞վ…
-Դրա վախտը չի, մոտոն խոդ տուր:
-Ա բա ո՞նց տես նստիլ:
Հանեսը ճարը գտնում է: Բրձրանըմ ա կայլասկեն, ծնգները դեմ ա անըմ նստարանին՝ գլուխը՝ հետ, ցիցն՝ առաջ: Մոտոն դառնըմ ա տանկի պես մի բան:
Էդ ա քանդված ճամփեքով, ցիցը թափ տալով քշըմ են հիվանդանոց՝ կողքի գեղը:
-Հանես լա՞վ ես,- ամեն թմբի վրով թռչելուց հարցնըմ ա Գերասը…
-Ա՛խ, Իսպիր բիձա, ես ու…,- ցավից գոռըմ էր Հանեսն ամեն անգամ:
Ուշ ժամի տեղ են հասնըմ, տենըմ են` հիվանդանոցի դուռ-կտուրը փակ: Ձեն են տալի, դուռն են ծեծըմ, մինչև մի սիպտակ խալաթով կնիկ դուռը բացում ա, թե ով եք, ինչ եք, ինչ եք ուզըմ էս ժամին: Գերասը առաջ ա գալի.
-Հիվանդ եմ բերել, վռազ ընդունեք, շտապ դեպք ա:
-Հիվանդին սարիցն ես բերե՞լ:
-Չէ, մեր գեղիցը:
-Հա~ա~, հլա դեսն արի, տենամ, դո՞ւ ես հիվանդը:
-Հա, ես եմ,- կմկմըմ ա Հանեսն ու ոտները հազիվ քցելով գալի առաջ:
-Քեզ ի՞նչ ա էլէլ…
-Քիրա ջան, վատ ա, պտի փորի վրա պառկացնեք,- վրա ա տալի Գերասը:
-Ասիր էլի, պտի պառկացնեք, նապռավլենի ունե՞ք, նապռավլենին ո՞ւր ա…
Ըտեղ Հանեսը չի համբերըմ, ցավն էլ մի կռնից ա զոռըմ: Գոռըմ ա էդ կընգա վրա.
-Ա հրես նապռավլենին, հրես, քմակմըս ա…
-Վերջը, բուժում ե՞ն Հանեսին,- հարցրեցի աղջկան:
-Հա, բա ոնց, նապռավլենին որ տենըմ են, վռազ պառկացնըմ են…
**Հ.Գ.** _Փաստորեն, եթե ինձ պետք է հատկապես մի դեղ, որ առանց դեղատոմսի չի վաճառվում, ես չեմ կարող աշխատանքից դուրս գալ և գնել այն: Հենց դիմեմ դեղատուն, ինձ հարցնելու են՝ «նապռավլենի» ունե՞ս: Դե արի ու, ատամիդ սուր ցավով, գնա, «նապռավլենի» ճարի:_
**Էդիկ Անդրեասյան**
#####
Կարծիքներ