Անցած տարին պտղաբեր չէր ընդդիմության համար

Մեր զրուցակիցն է ՀԱԿ Քաղհալածյալների կոմիտեի անդամ, մի քանի ամիս առաջ հայտնի հայտարարությամբ ՀՀՇ կուսակցությունը լքած Կարապետ Ռուբինյանը:



- Պարոն Ռուբինյան, ԵԽ մարդու իրավունքների հարցերով հանձնակատար Թոմաս Համարբերգի այցից ի՞նչ ակնկալիքներ ունեք, քաղբանտարկյալների ազատ արձակման իրական ակնկալիքներ կա՞ն:





- Ընդհանուր առմամբ՝ ես դժգոհ եմ պարոն Համարբերգի գործունեությունից՝ կապված Հայաստանի հետ, որովհետեւ արդեն երեք տարին է լրանում, ինչ Հայաստանում քաղաքական հալածանքները չեն դադարում եւ քաղբանտարկյալներ կան: Ի սկզբանե պարոն Համարբերգն ունեցել է շատ սպառիչ տեղեկատվություն՝ Հայաստանում ինչ է կատարվում: Ընդ որում՝ բազմակողմանի տեղեկատվություն: Եվ եթե նայում ենք նրա գնահատականները, առավել եւս՝ նրա գործունեությունը, կարող ենք ասել, որ ինչ-որ պոզիտիվ առաջընթաց կա. ձերբակալություններից 1-1,5 տարի հետո որոշեց հայտարարել, որ ՀՀ իշխանությունները վենդետա են իրականացնում քաղաքական հակառակորդների նկատմամբ, հիմա մեկ այլ բան է ասում, բայց խնդիրն այնքան պարզ էր, որ մենք ակնկալում էինք շատ ավելի կտրուկ թե գնահատական, թե գործողություններ: Ցավոք սրտի, տեսանք, որ ինչ-որ անհասկանալի խաղեր էին տալիս իշխանությունների հետ եւ շատ մեղմ, օպտիմիստական գնահատականներով առաջ են շարժվում: Արդյունքն այն է, որ մեր ընկերները, որոնք անմեղ են, արդեն 3-րդ տարին է, նստած են բանտերում: Եվ ես սա համարում եմ հենց նույն ՄԻ հանձնակատարի խոտան գործունեություն:



- Պարոն Ռուբինյան, մի քանի ամիս է, Դուք դուրս եք եկել ՀՀՇ-ից: Այժմ քաղաքական ո՞ր ուժերի հետ եք շփվում:



- Ճիշտն ասած, ոչ մի ուժի հետ էլ չեմ շփվում, բայց միանշանակ է, որ ընդդիմություն եղել եմ եւ ընդդիմություն մնում եմ: Քանի որ մասնակցում եմ ընդդիմության հանրահավաքներին ու պիկետներին դատախազության առջեւ, բնականաբար, շփումներ լինում են: ՀՀՇ-ից դուրս գալը կապված չէր քաղաքական տարաձայնությունների հետ, կապված էր նրա հետ, որ ՀՀՇ-ում ժողովրդավարական մթնոլորտն իսպառ վերացել էր:



...Դժվարանում եմ դատել՝ ընդհանուր հանրագումարում այսօր դրական փոփոխություններ կա՞ն կուսակցության ներսում, թե՞ չկան:



- Ներկա նախընտրական տարում, ըստ Ձեզ, ի՞նչ զարգացումներ են հնարավոր` ընդդիմության, իշխանության, նաեւ՝ նոր ստեղծվող ուժերի հետ կապված:



- Ես չէի ասի, որ հիմա բուն նախընտրական գործընթացներ են տեղի ունենում: Նախորդ տարին, ցավոք սրտի, ընդդիմության համար չենք կարող համարել պտղաբեր, առնվազն կարելի է անվանել տեղում դոփելու տարի. ոչ մի նոր գաղափար, ոչ մի նոր նախաձեռնություն: Ընդդիմությունը հայտարարեց, որ մենք պարզապես ամրացնում ենք մեր տեղական կառույցները, բայց իրականում ուղղակի հետընթաց էր: Սակավաթիվ հանրահավաքները ոչինչ չտվեցին ժողովրդին: Եվ հիմա, այս օրերին տեսնում ենք, որ այդ բացն ինչ-որ կերպ լրացնելու են եկել նոր նախաձեռնություններ: Ի նկատի ունեմ Կարապետիչի վերջին բենեֆիսները, որին դեռ գնահատականներ տալը, իհարկե, շուտ է, թե ինչ ներուժ ունի այդ շարժումն իր մեջ, բայց այն, որ ՀԱԿ-ի որոշակի պասիվացումը նաեւ նպաստեց, որ ինչ-որ խավ հիասթափվի ու գնա Կարապետիչի միտինգներին, ակնհայտ է:



- Բայց Կարապետիչի միտինգներին, կարծես, ավելի գնում են նրա հեռուստադիտողները՝ երգող-պարող մասսան:



- Բնականաբար նրանք էլ են գնում: Եվ էստեղ վերլուծելու ահագին տեղ կա, թե ինչու մարդիկ գերադասում են շատ պարզունակ, ինչ-որ տեղ նաեւ անմտության հետ սահմանակցող լոզունգները խորը ակադեմիական վերլուծություններին: Փաստը մնում է փաստ, որ մենք այս օրերին գործ ունենք նոր իրականության հետ. մի բավականին պատկառելի զանգված իր աջակցությունն է հայտնում մի մարդու, որը մինչ այժմ թատերաբեմ ելած առաջնորդներից, էսպես ասենք, ամենաանպատրաստն է էդ դերի համար թե՛ իր կրթական մակարդակով, թե՛ իր պատրաստվածությամբ:



- Չե՞ք բացառում, որ ԱԼՄ-ի փակվելու հետ, թերեւս, փակվեց նաեւ Կարապետիչի էպոխան, որովհետեւ եթե նա հեռուստատեսությամբ էր խոսում եւ իր սիրելի հեռուստադիտողներին էր հրավիրում միտինգների, հիմա այդ հնարավորությունը չկա:



- Դա կարեւոր չի, ակնհայտ է, որ ԱԼՄ-ի փակումը անարդար եւ կամայական որոշում է, անկախ նրանից, թե ԱԼՄ-ն ոնց կգնահատենք՝ հեռուստատեսություն էր, թե «պիվի բուդկա»: Դա ոչ մի կապ չունի: Խնդիրն այն է, որ այդ մարդն իր ետեւից այդքան զանգված կարողացավ տանել: Ուրեմն անպայման պետք է վերլուծել, թե ինչպես դա ստացվեց: Էդ ոնց եղավ, որ 21-րդ դարում հայ ժողովրդի մի ստվար զանգված նախ սիրում էր էդպիսի մի հեռուստատեսություն, նաեւ պատրաստակամություն է հայտնում գնալ էդպիսի մի լիդերի հետեւից, որի համար արժեքներ են քուչի տղա լինելը, քուչի բարոյական հարաբերությունները: Ես չեմ ուզում հիմա դատապարտել, ես ուղղակի կոչ եմ անում քաղաքական առաջնորդներին՝ վերլուծել էդ իրավիճակը եւ փորձել հասկանալ, թե որոնք են դրա դրդապատճառները: Եվ վերլուծելուց, հասկանալուց հետո, էլ ես կարծում եմ՝ պետք է ոչ թե միանգամից մերժել, այլ փորձել էդ երեւույթներն օգտագործել հանուն զարգացման, հանուն մեր հասարակության առաջընթացի: Հիմքում կա ակնհայտորեն անարդար վճիռ, եւ ինչ մտածողության տեր էլ լինեն պայքարողները, նրանց բողոքն արդարացի է:



- Իսկ Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ պետք է անի ընդդիմությունն այս տարի, նախընտրական շրջանի ընձեռած հնարավորությունները ինչպե՞ս պետք է օգտագործվեն, որ շարժումը նորից վերակենդանանա, դառնա այնպիսին, ինչպիսին  2008-ին էր:



- Ես կարող եմ ասել, թե ինչ պետք է չանի ընդդիմությունը: Ընդդիմությունը չպիտի իր հույսը դնի հերթական ընտրությունների վրա եւ սպասի, որ կարող է իշխանություններն ավելի խելոքացած լինեն, չդիմեն զանգվածային կեղծիքների, արդյունքները չկեղծեն, եւ մենք էդ դեպքում ինչ-որ տեղ կունենանք խորհրդարանում: Դա բացառվում է: Առավել եւս բացառվում է, որ կարող ես էդ ճանապարհով մեծամասնություն կազմել ԱԺ-ում եւ դրանով փոխել ինչ-որ բան երկրում: Դեմ կառնենք հին կոտրված տաշտակին, երբ ընտրությունները կեղծվեն, երբ Սերժ Սարգսյանն անձամբ կորոշի, թե որ կուսակցությունից քանի հոգի մարդ պիտի տեղ գրավի: Պայքարը պիտի միտված լինի բռնապետությունից օր, ժամ առաջ ձերբազատվելուն եւ երկրում օրինականությունը վերականգնելուն:



- Ընդդիմությունն ասում է, որ հենց դա էլ անում է, որ իրենց սպասելիքն արտահերթ ընտրությունն է, իսկ որոշակի պասիվությունը եղել է Ղարաբաղի խնդրի պատճառով:



- Դե, ժամանակը ցույց տվեց, որ Ղարաբաղի պատճառն իրատեսական չէր, էդպիսի պատճառ չկար: Փորձը ցույց տվեց, որ ոչ թե պետք էր սպասել, այլ պետք էր պայքարել արտահերթ ընտրությունների համար, իսկ էդպիսի պայքար իրականում չեղավ: Արտահերթ ընտրություններ կարող էին լինել միայն ստիպողաբար, երբ իշխանություններն այլ ելք չունենային: Ես էդպիսի քայլեր չեմ տեսել, որոնք կստիպեին իշխանություններին արտահերթ ընտրությունների գնալ:



- Իսկ առաջիկայում Դուք հնարավոր համարո՞ւմ եք արտահերթ ընտրությունները:



- Ամեն ինչ էլ հնարավոր է: Եթե պայքարը վերսկսվի, մարդկանց նորից ակտիվ կոչ արվի եւ ստեղծվի էնպիսի իրավիճակ, որ իշխանությունները երկընտրանքի առջեւ կանգնեն՝ որ կամ պիտի գնան արտահերթ ընտրությունների, կամ կկործանեն սեփական ճակատագիրը, ապա հնարավոր է: Բայց եթե իրավիճակն էսպես շարունակվի՝ երեք ամիսը, չորս ամիսը մեկ ինչ-որ ձեւական հանրահավաքներ՝ առանց նպատակներ մատնանշելու եւ դեպի դա գնալը քայլեր ձեռնարկելու, ապա ոչ մի արտահերթ ընտրություն էլ չի լինի:



- Այ, Դուք ասում եք, ակտիվություն է պետք եւ այլն, սակայն ժողովուրդն էլ, պարբերաբար միտինգների գնալով, ինչ-որ քաղաքական ուժի հետ հույսեր կապելով, սակայն, ոչինչ փոխել չկարողանալով, հուսախաբ է լինում եւ անիմաստ է համարում պայքարը: Տարիներով կա պայքար` տարբեր լիդերների միջոցով, բայց էդ պայքարը ակնկալվող արդյունք չի տվել:



- Ընդհանրապես այն, որ արդեն տասնամյակից ավելի է, գնում է պայքարը՝ երկիրը ժողովրդավարական ուղի վերադարձնելու, եւ հաջողության չենք հասնում, ճիշտ է, բերում է հուսահատության, բերում է նաեւ արտագաղթի, բայց մյուս կողմից էլ ակնհայտ է, որ երբ ժողովուրդը տեսնում է իրական պայքարի ձգտում, եւ որ իսկապես այդ պայքարին նվիրված մարդիկ կան, գալիս է հրապարակ: Դրա ապացույցները բազմաթիվ են՝ 2003-ին էլ դուրս եկան հարյուր-հազարներով, 2008-ին էլ դուրս եկան հարյուր-հազարներով: Մեր ժողովուրդն ունի դարերից եկած՝ հարմարվելու սովորություն, բայց մենք տեսնում ենք, որ երբ պահը գալիս է, պայքարի պատրաստ մի շատ մեծ զանգված դուրս է գալիս փողոց:



- Իսկ ի՞նչ է սպասվում իշխանությանը: Իշխանության ներսում որոշակի գզվռտոց է՝ 1-ին, 2-րդ, 3-րդ տեղի համար, ԲՀԿ-ՀՀԿ հակասություններ կան, չեն վստահում իրար:



- Ընդհանրապես հայտնի բան է, որ բռնապետությունները հակված են ներսից քանդվելուն, եւ, բնականաբար, անխուսափելի չեն նման երեւույթները: Որոշ բաների նաեւ մենք ենք ականատես լինում: Բայց նաեւ հակառակն էլ կա, որ իրական վտանգի հանդիպելու դեպքում համախմբվում են: