ՀՅԴ-ն իշխանափոխություն է ուզում, հետն էլ` անցնցում

ՀՅԴ-ն իշխանափոխություն է ուզում, հետն էլ` անցնցում
ՀՅԴ-ի «Քո քվեն ուժ է» վերտառությամբ ստեղծած նոր շարժումը իր մեկնարկն ազդարարեց փետրվարի 18-ին: Հանրությունը նաեւ չի մոռացել, որ 2008 թ. նախագահական ընտրություններում ՀՅԴ-ն բողոքում էր ընտրակեղծիքներից, ձայներ գողանալուց, սակայն համաձայնեց կոալիցիա կազմել Սերժ  Սարգսյանի հետ ու նախարարական պորտֆելներից չհրաժարվեց:



Նորաստեղծ շարժման հետ կապված՝ երեկ զրուցեցինք ՀՅԴ ԳՄ անդամ, ԱԺ պատգամավոր Արմեն Ռուստամյանի հետ:



- Պարոն Ռուստամյան, կուզեի հասկանալ՝ այս շարժումն ինչո՞վ է տարբերվելու մյուսներից: Նախորդ ընտրությունների ժամանակ եւս եղան շարժումներ, բայց ընտրակեղծիքներ, միեւնույն է, եղան: Ի՞նչ ռեալ մեխանիզմներ են կիրառվելու՝ բացի քարոզչությունից, որպեսզի կոնկրետ արդյունք լինի այս անգամ:



- Նախ` ես համաձայն չեմ, որ նախկինում շարժումներ են եղել: Ամեն մեկն իր ընտրապայքարն է իրականացրել՝ իր ունեցած ռեսուրսի հնարավորություններով: Միասնական, համընդհանուր շարժում չի եղել: Եթե այդպիսի շարժման փորձ մտաբերենք Հայաստանի պատմության մեջ, դա երեւի եղել է միայն ղարաբաղյան շարժման ֆոնի վրա, երբ որ ժողովուրդն իր ակտիվությամբ ստիպում էր, որ Գերագույն խորհրդում ընտրվեն իր ուզած մարդիկ:



Եվ ընտրվում էին: Հետո նույն փորձը կիրառվեց 90 թվականի ընտրություններում, երբ ՀՀՇ-ն բավական լուրջ տեղեր ունեցավ Գերագույն խորհրդում: Այդ շարժման տրամաբանությամբ է, ըստ էության, հնարավոր եղել վերահսկել եւ հակակշռել ընտրական մեխանիզմների վրա լիարժեք իշխանական համակարգին: Այն ժամանակ էլ Խորհրդային Միությունում կար  ընտրությունների իմիտացիա, եւ դա կազմաքանդվեց այդ ակտիվության շնորհիվ: Դրանից հետո շարժման միջոցով նման ակտիվություն չի չեղել, որ, անկախ ով ում է ընտրել, քվեն պահպանվի: Սա պիտի հետապնդի մեկ կարեւոր հարցի շուրջ բոլորի համախմբման խնդիրը, որ ընտրական իրավունքը դա սրբազան իրավունք է, որի ոտնահարումից բխում են մնացած բոլոր իրավունքները: Դրա համար ամեն մի ընտրող պիտի հասկանա, որ իր ընտրական իրավունքն ուժ է, որ չպետք է դա տալ ուրիշին: Այլ պետք է այդ ուժն օգտագործի իր կամքով: Եվ երբ որ բոլորը կհամախմբվեն այդ գաղափարի շուրջ, այդ ուժի կիրառման մեխանիզմները կդառնան շատ ավելի իրական: Բացարձակ կարեւոր չէ, թե ով ում ձայն կտա:



- Իսկ չե՞ք կարծում՝ որ խնդիրն այն չէ, որ ժողովուրդը չի գիտակցում, որ իր քվեն ուժ է, այլ այն, որ քվեարկությունը տեղ չի հասնում: Դրանից է հենց հիասթափություն առաջանում:



- Ամբողջ հարցը հենց էս է, որ տարբեր մեխանիզմներով, ընտրական գործընթացներում նման իրավիճակներ պարտադրելով` իշխանությունները հասել են այդ գործընթացի հանդեպ հիասթափության մեծ տոկոսի, որ այսօր հասարակության մեջ կա: Եվ դա միայն ու միայն ամենապարարտ հողն է ստեղծել իրենց վերարտադրման համար: Բայց եթե գործ անենք, ու քաղաքացու համար պարզ դառնա, որ իր պես մտածողներ էլի կան, որ ոչ միայն մտածում են, այլեւ պատրաստ են ճիգ ու եռանդ ներդնել այդ գաղափարի իրականացման համար: Եվ պետք է այդ գաղափարի շուրջ մեծ աջակցություն առաջացնել:



- Կոնկրետ մեխանիզմները կնշե՞ք:



- Նախ` ընտրական իրավունքի պարզաբանում, բացատրություն պետք է լինի, որ մարդն ընկալի, որ սա իսկապես կարեւոր արժեք է: Եթե էդպես ընկալեին, էդ գներով նախ չէին վաճառի: Իսկ ընդդիմության համար սա լավագույն միջոցն է` համախմբելու իրենց ջանքերը: Պարտադիր չի, որ իրենք հայտարարեն, թե միանում են այս շարժմանը կամ ինչ են անում: Եթե ինչ-որ մեկին թվում է, թե սա Դաշնակցության նախաձեռնությունն է, միանան` դրանով Դաշնակցությանն են միանալու, այդպես չէ: Մենք ասում ենք` Դուք ձեր եղած հնարավորությունն օգտագործեք այս խնդիրը լուծելու համար:



- Դուք ասում եք` ընդդիմության համար սա կարեւոր է, սակայն երբ դիմեցինք ՀԱԿ, մեզ ասացին, որ տեղյակ չեն նախաձեռնության մասին, հրավերք չեն ստացել: Ինչո՞ւ նրանց չէիք հրավիրել շարժման շնորհանդեսին:



- Մենք հրավիրել էինք բոլորին, ովքեր ունեն էլեկտրոնային հասցեներ: ՀՀՇ-ին ուղարկել ենք: ՀԱԿ-ը, որպես այդպիսին, չունի, կարծեմ, էլեկտրոնային հասցե: Սա նոր տեղից շարժվող գործընթաց է եւ բացարձակապես ինչ-որ մեկի սեփականաշնորհած հարցը չի սա: Մենք պատրաստ ենք հետագայում համագործակցել բոլոր շահագրգիռ ուժերի հետ` հակակշռման մեխանիզմ առաջացնելու համար այն վերահսկման անսանձ հնարավորությունների նկատմամբ, որ ունի այսօր իշխանությունը: Դրանից է բխում նաեւ իշխանության հավակնոտ հայտարարությունը, որ արդեն ձեւավորել են ընտրական դաշինքը: Այն, ինչ այսօր կա, դա արդեն դաշինք է, ոչ թե կոալիցիա, որի նպատակն է իշխանության վերարտադրումը:



- Դաշնակցությունը ռեալ վտա՞նգ է տեսնում, որ կարող է ներկայացված չլինել ապագա խորհրդարանում:



- Չէ, Դաշնակցության հարցը չի: Ավելի մեծ վտանգն այն է, որ խորհրդարանում կարող է չլինել հակակշռում կամ ընդդիմության ձեւական ներկայություն, որը ոչ մի բան չի կարող դրական իմաստով փոխել էս երկրի համար:



- Պարոն Ռուստամյան, 2008-ի նախագահական ընտրություններից հետո ՀՅԴ-ն հայտարարեց տեղի ունեցած ընտրակեղծիքների, ձայներ գողանալու մասին, սակայն հասարակությունը նաեւ հիշում է, որ դրանից հետո կոալիցիա կազմեց նույն Սերժ Սարգսյանի հետ: Այս դեպքում, կարծում եք, հասարակության վստահությունը հնարավոր կլինի՞ շահել:



- Գիտեք, էդ հարցին մենք բազմիցս անդրադարձել ենք, բայց եթե կարճ ասեմ` այդպես կարող է լինել այնքան ժամանակ, եւ ոչ միայն ՀՅԴ-ի, այլեւ մնացած բոլոր այն ուժերի հետ, որոնք որ հասկանում են, որ երկիրը գտնվում է չավարտված պատերազմի մեջ: Էս վտանգը գերակա վտանգ է, եւ մեր քայլերի զգալի մասը կաշկանդվում է՝ հենց էդ հանգամանքն ի նկատի ունենալով: Էսօր նաեւ ընդդիմության մեջ, ովքեր դա ընկալում են, ասում են, որ՝ երբեք չենք անի մի բան, որ մեր երկիրը ցնցվի այնպես, որ թշնամին դրանից օգտվի: Իսկ որ թշնամին ատամները սրած սպասում է նման վիճակի, ես չեմ կասկածում:



- Դե, եթե այդ վտանգից մենք այդքան վախենում ենք, ուրեմն էս երկրում փոփոխություն չի կարող լինել, որովհետեւ էդ խնդիրները միշտ կան:



- Ուրեմն պետք է փոփոխություններն անել այնպես, որ դա չբերի կործանման: Դրա համար մենք ասում ենք, որ այս շարժումն այդ ներուժն ունի` եւ փոխել իրավիճակը, եւ դա կատարել, հարեւան թշնամու ջրաղացին ջուր չլցնելով:



- Դաշնակցությունն ուզում է գնալ անցնցում իշխանափոխությա՞ն:



- Այո, ցնցման աստիճան կա: Ընդհանրապես չցնցել երեւի հնարավոր չի, բայց չցնցել այնքան, որ այն նավը, որի մեջ գտնվում ենք, խորտակվի:



- Իսկ Ձեր կարծիքով, սննդամթերքի ներկա անկանոն թանկացումները, սոցիալական վիճակը, նաեւ Արեւելքում ծայր առած ապստամբությունների ալիքը կարո՞ղ են Հայաստանում սոցիալական բունտի կամ այլ ապստամբության առիթ դառնալ:



- Իհարկե, պարարտ հող ստեղծվում է դրա համար, որովհետեւ այդ բոլորը խոսում են մի բանի մասին, որ երկրում կա ապաշնորհ կառավարում: Շատ մեղմ ասած: Այդ առումով դժգոհությունն օբյեկտիվորեն բարձրանում է: Բայց խնդիրը հետեւյալն է` սա իսկապես կմնա՞ սոցիալական տարերային երեւույթ, եթե չքաղաքականացվի այս դժգոհությունը: Սա պիտի քաղաքականացվի: Քաղաքականացման համար էլ է այս շարժումը նպաստավոր:



Որովհետեւ բոլոր այդ տիպի դժգոհությունները հետեւանք են նրա, որ ընտրական իրավունքն է հենց խախտված: Պարզ տրամաբանություն կա. չկա ժողովրդավարություն առանց ժողովրդավարական ընտրությունների: Եվ եթե չկա ժողովրդավարություն, չեն կարող երաշխավորվել մնացած բոլոր իրավունքները` լինեն դրանք սոցիալական թե քաղաքական:



- Իսկ ինչպե՞ս հասարակությունը, քաղաքական ուժերը կզգան, որ սա իմիտացիոն շարժում չէ:



- Կոնկրետ ամենօրյա աշխատանքով: Բառերով հավատ չես կարող ներշնչել:



- Այսօր կա՞ն լուրջ ուժեր, որ միացել են շարժմանը:



- Հայտարարությամբ հասարակական կազմակերպություններ են միացել առայժմ: Մենք այդ տրամաբանությամբ էլ ուզում ենք գործել` ՀԿ-ներ, անհատ անձինք, ովքեր կարող են իրենց գաղափարներով նպաստ բերել շարժմանը: Հետագայում կունենանք խորհրդակցություն նաեւ քաղաքական ուժերի հետ՝ ինչպես շարունակել, ինչպես տնօրինել այս գործընթացները: