Բանակն էլ չի՞ ներգրավվի քաղաքական պրոցեսներում

Երեկ ԱԺ պաշտպանության, ազգային անվտանգության եւ ներքին գործերի հարցերի հանձնաժողովը լսումներ էր կազմակերպել ՀՀ զինված ուժերի կարգապահական նոր կանոնագրքի շուրջ:  Սույն կանոնագրքով որոշակի իրավունքներ են տրվում զինվորին, ինչին դեմ էին արտահայտվում ներկա բարձրաստիճան զինվորականները: Մասնավորապես կանոնակարգի 18-րդ հոդվածը սահմանում է, որ զինվորին չպետք է տրվեն Սահմանադրությանն ու ՀՀ օրենքներին ակնհայտ հակասող հրամաններ, հակառակ դեպքում՝ զինվորը կարող է մեկ ամսվա ընթացքում դրանք վիճարկել վերադասի մոտ:



Տվյալ փոփոխությունը մտցվել է ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ի խորհրդով, ինչին էլ հատկապես հակառակվում էին ներկա զինվորականները, թե՝ զինվորը պիտի հրաման կատարի, ու վերջ: Մյուս փոփոխությունն այն է, որ զորամասերում նախկին պատժախցերի՝ «կուբախտների» փոխարեն պետք է ստեղծվեն կարգապահական վաշտեր: Սրան էլ խիստ դեմ է ՊՆ նախկին փոխնախարար Արթուր Աղաբեկյանը, ով «կուբախտները» վերադարձնելու կողմնակից է: «Մենք 1997թ. պատժախուցը հանեցինք զորամասից եւ տեղափոխեցինք Ռազմական ոստիկանություն: Դուք պատկերացնո՞ւմ եք՝ եթե զորամասի 10 զինծառայողի ուղարկել են պատժախուց, եւ զորամասը գիշերը ժամը 5-ին ստանում է մարտական հրաման, եւ այդ 10 զինվորների շարքում է նաեւ զորամասի լավագույն դիպուկահարը, որը կարող է խափանել թշնամու գործողությունները»,- հարց բարձրացրեց Աղաբեկյանը:



Իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցն ափսոսանք հայտնեց, որ նախորդ քննարկմանը հնչած առաջարկությունները չեն ներգրավվել նախագծում, ու այն ուղարկվել է ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ նախնական տեսքով, այնինչ պարզվեց, որ եղել են թե գրավոր, թե բանավոր առաջարկություններ: Քննարկմանը ներկա էին  բարձրաստիճան սպաներ ՊՆ-ից: Կանոնագիրքը ներկայացրեց ՊՆ փոխնախարար Արա Նազարյանը: Վերջում մի քանի հարց ուղղեցինք նրան:



- Պարոն Նազարյան, այս կանոնագիրքը հնարավորություն տալի՞ս է զինված ուժերին զերծ մնալ քաղաքական պրոցեսներին մասնակից լինելուց, ինչը մենք տեսանք մարտի 1-ին Երեւանի փողոցներում:



- Ասեմ՝ Ձեր բարձրացրած հարցն արդեն իսկ կանոնակարգված է ՀՀ Սահմանադրության 8/2 հոդվածով, որտեղ ամրագրված է հստակորեն, որ ՀՀ զինված ուժերը քաղաքական հարցերում պահպանում են չեզոքություն եւ գտնվում են քաղաքացիական հասարակության վերահսկողության ներքո:



- Բայց մենք տեսանք, որ եղավ հրաման, ու զորքերը եկան Երեւան 2008 թ. մարտի 1-ին:



- Զորքերը, իմ իմանալով՝ մասնակցություն չեն ունեցել:



- Ուզում եք ասել՝ մենք երա՞զ ենք տեսել:



- Ոչ, մասնակցություն չեն ունեցել: Ես գիտեմ, չէ՞, ես տվյալ կառույցում եմ: Ինչի՞ եմ ասում՝ իմ իմանալով:



- Բայց զորքերը եկել են Երեւան մարտի 1-ին, պարոն Նազարյան:



- Գիտեք ինչ, Երեւան գալը որոշակի նպատակի համար էր, անգլերեն կոչվում է չեք-պոինտ: Այսինքն կարող է լինի կոմունիկացիաների կարեւորագույն կետերի պահպանություն, որ հարձակումներ տեղի չունենան ստրատեգիական կարեւորագույն կետերի վրա:



- Բայց անգամ սահմանն էին թողել-եկել, սահմանից էին զինվորներ բերել:



- Նման բան չի կարող լինել: Սահմանը ոչ ոք չի կարող թողնել:



- Պարոն Նազարյան, հիմա այս կանոնակարգով անօրինական հրամանը կարո՞ղ է զինվորը չկատարել:



- Չի կարող չկատարել: Ինքը պիտի կատարի բոլոր հրամանները: Խոսքը վերաբերում է օրենքի 18-րդ հոդվածին, որտեղ ամրագրված է, որ չեն կարող տրվել Սահմանադրությանն ու օրենքներին ակնհայտ հակասող հանձնարարականներ: Սակայն տվյալ հոդվածը բաղկացած է երկու մասից. երկրորդ մասում ամրագրված է, որ տվյալ դեպքում զինծառայողը պարտավոր է առաջնորդվել օրենքներով, իսկ հրամանը չկատարելը դա քրեորեն դատապարտելի արարք է: Դա չի նշանակում, որ ինքը չի կատարելու: Այլ հարց է, որ դա համապատասխան զսպման մեխանիզմ լինի: Բայց, ամեն դեպքում, նշված հոդվածը վերանայման կարիք ունի:



- Այսինքն՝ ի վերջո այս կանոնագիրքն ի՞նչ է փոխելու:



- Իրավական ակտը պետք է կիրառվի: Իսկ դա կիրառողը մենք բոլորս ենք: Հասարակությունն ու զինված ուժերը մեկը մյուսի բաղկացուցիչ մասն են: Եթե ծագում են որոշակի պրոբլեմներ, դա պետք է դիտարկել կոմպլեքս եւ համապատասխան միջոցառումներ ձեռնարկել եւ զինված ուժերում, եւ հասարակության մեջ: Որ մենք ունենանք իրավագիտակցությամբ ավելի բարձր քաղաքացիներ, որոնք ի վերջո ծառայելու են զինված ուժերին: