Եկանք, տեսանք, գնում ենք
Արդեն տագնապալի չափեր ընդունող արտագաղթի համապատկերին` հերթական Համահայկական խաղերի մեկնարկն ու ընթացքը զուտ մարզական, ինչո՞ւ չէ, նաեւ բիզնեսի տեսանկյունից զատ, երեւի թե ուրախացնող են նաեւ նրանով, որ թեկուզեւ ժամանակավորապես, թեկուզեւ «չոր հաշվարկով»` քիչ թե շատ հավասարակշռում են Հայաստանի բնակչության թվաքանակն ու մի պահ մոռացնել տալիս արտագաղթի տագնապը: Աշխարհի տարբեր քաղաքներից հազարավոր հայեր են ժամանել Երեւան: Մյուս կողմից` այդ փաստն օգնում է փոքր-ինչ առարկայորեն գնահատել շատերիս կողմից պարբերաբար բարձրաձայնվող այն երազանքը, թե Սփյուռքի բոլոր հայերը պետք է գան ու բնակություն հաստատեն Հայաստանում:
Ուրեմն մի պահ մոռանանք, որ Համահայկական խաղերի մասնակիցները լոկ ժամանակավորապես են զբաղեցրել երեւանյան հյուրանոցների գրեթե բոլոր համարները, եւ պատկերացնենք, որ կատարվել է շատերիս բաղձանքը: Ահա եկել են, բայց եթե տեսախցիկով չեք ու որեւէ հեռուստաընկերության համար հաղորդում կամ լրատվություն չեք պատրաստում, նրանցից շատ քչերը ձեզ հետ կխոսեն հայերեն: Իսկ Աբովյան փողոցի ամբողջ երկայնքով մեկ անգամ զբոսնելիս կհամոզվեք, որ մեր բաղձալի երազանքի իրականացումը Հայաստանը վերածել է Բաբելոնի, թեպետ ես նույնիսկ կասկածում եմ, թե բաբելոնյան խառնաշփոթության ժամանակ լեզուների այդքան բազմազանություն կար: Եվ եթե ծանոթ ու սիրելի փողոցների հարազատ շինությունները չլինեն, ապա կսկսես կասկածել` նրա՞նք են ներգաղթել, թե՞ դու ես արտագաղթել:
Իսկ հետո կսկսես մտածել` շարունակե՞ս բաղձալ նույն երազանքը... Քանզի դրա իրականանալուց ավելի հզոր ու միասնական հաստատ չենք դառնա. միշտ լեզվի գործոնը կմտնի մեր ու նրանց արանքը: Մենք չենք հանդուրժի նրանց օտարախոսությունը` մեր ազգային իդեալներից ելնելով, նրանք էլ կընդդիմանան` մարդու ազատության հետ կապված հարյուրավոր մեջբերումներ անելով:
Հետաքրքիր է` Համահայկական խաղերի մասնակիցներից քանիսի՞ մոտ կա վերջնականապես Հայաստանում ապրելու ցանկություն եւ եթե կա, ապա ինչպե՞ս են դա պատկերացնում նրանք: Պարզապես բնակարան գնելո՞վ, պարզապես ապրելո՞վ...
Մի բան հաստատ է` եթե այդ ժողովրդի լեզվի կրողը չես, ուրեմն նրա մշակույթի կրողը չես, եթե մշակույթի կրողը չես... մնացածը Համայկական խաղեր են` ֆուտբոլ, բասկետբոլ, շախմատ, թեթեւ աթլետիկա... Եկանք, տեսանք, մրցեցինք, գնում ենք...
Արքմենիկ Նիկողոսյան, գրականագետ
Ուրեմն մի պահ մոռանանք, որ Համահայկական խաղերի մասնակիցները լոկ ժամանակավորապես են զբաղեցրել երեւանյան հյուրանոցների գրեթե բոլոր համարները, եւ պատկերացնենք, որ կատարվել է շատերիս բաղձանքը: Ահա եկել են, բայց եթե տեսախցիկով չեք ու որեւէ հեռուստաընկերության համար հաղորդում կամ լրատվություն չեք պատրաստում, նրանցից շատ քչերը ձեզ հետ կխոսեն հայերեն: Իսկ Աբովյան փողոցի ամբողջ երկայնքով մեկ անգամ զբոսնելիս կհամոզվեք, որ մեր բաղձալի երազանքի իրականացումը Հայաստանը վերածել է Բաբելոնի, թեպետ ես նույնիսկ կասկածում եմ, թե բաբելոնյան խառնաշփոթության ժամանակ լեզուների այդքան բազմազանություն կար: Եվ եթե ծանոթ ու սիրելի փողոցների հարազատ շինությունները չլինեն, ապա կսկսես կասկածել` նրա՞նք են ներգաղթել, թե՞ դու ես արտագաղթել:
Իսկ հետո կսկսես մտածել` շարունակե՞ս բաղձալ նույն երազանքը... Քանզի դրա իրականանալուց ավելի հզոր ու միասնական հաստատ չենք դառնա. միշտ լեզվի գործոնը կմտնի մեր ու նրանց արանքը: Մենք չենք հանդուրժի նրանց օտարախոսությունը` մեր ազգային իդեալներից ելնելով, նրանք էլ կընդդիմանան` մարդու ազատության հետ կապված հարյուրավոր մեջբերումներ անելով:
Հետաքրքիր է` Համահայկական խաղերի մասնակիցներից քանիսի՞ մոտ կա վերջնականապես Հայաստանում ապրելու ցանկություն եւ եթե կա, ապա ինչպե՞ս են դա պատկերացնում նրանք: Պարզապես բնակարան գնելո՞վ, պարզապես ապրելո՞վ...
Մի բան հաստատ է` եթե այդ ժողովրդի լեզվի կրողը չես, ուրեմն նրա մշակույթի կրողը չես, եթե մշակույթի կրողը չես... մնացածը Համայկական խաղեր են` ֆուտբոլ, բասկետբոլ, շախմատ, թեթեւ աթլետիկա... Եկանք, տեսանք, մրցեցինք, գնում ենք...
Արքմենիկ Նիկողոսյան, գրականագետ
Կարծիքներ