Հայաստանի արտագաղթող դեմքը…

ՀՀ միգրացիոն ծառայության վերջերս հրապարակած տվյալներով՝ այս տարվա առաջին 10 ամիսների ընթացքում Հայաստանից մեկնել է 1 միլիոն 880 հազար, վերադարձել 1 միլիոն 791 հազար մարդ: Սա նշանակում է, որ  բացասական սալդոն կազմել է 88 հազար 241 մարդ: Այսինքն՝ 6.7 հազարով ավելին, քան անցած տարի: Այլ խոսքերով՝ այս տարվա տասն ամիսների ընթացքում Հայաստանից միայն օդային ուղիներով արտագաղթել է 88 հազար 241 մարդ, ինչն իշխանական ցինիզմի լեզվով՝ թարգմանաբար նշանակում է ընդամենը «մտահոգիչ փաստ»:



 



 



Ուղիղն ասած՝ սա էլ ահագին «առաջընթաց» է. ի վերջո, ժամանակին կառավարության անդամներին ընդդիմությանը համարժեք պատասխաններ չտալու եւ լրագրողներիս «թշնամու ջրաղացին ջուր լցնելու» մեջ մեղադրող Սերժ Սարգսյանը հասավ նրան, որ վերջերս Ֆրանսիա կատարած իր այցի ընթացքում հայ համայնքի կայացած գործարարներին հորդորեց մեր երկրում ներդրումներ անել նաեւ «բոլորիս համար մտահոգիչ արտագաղթը կանխելու համար»: Բայց թե այս տեմպերով դատարկվող Հայաստանը դեռ ինչքան ռեսուրսներ կունենա, որպեսզի նա ու իր կառավարությունը հասնեն նաեւ ամեն բան ձախողած լինելու ազնիվ խոստովանությանն ու հրաժարականին՝ դժվար է ասել: Ինչպես երեւում է՝ նրանք նահանջողը չեն եւ, ինչպես ԱԺ փոխնախագահ Շարմազանովն էր նշել, «չեն էլ պատրաստվում ֆիքսվել թեկուզ մտահոգիչ, բայց հատկապես արտագաղթի ցուցանիշների վրա»: Ասել կուզի՝ սկսածը պիտի ավարտեն: Մարտի մեկի արյամբ իշխանության եկածները պիտի հիմնահատակ ավերեն այս երկիրը, նոր կամ հեռանան՝ Նիկոլ Փաշինյանի ասած «փակվող օբյեկտի լույսերը վերջինը հանգցնելով», կամ էլ «մեծահոգաբար» շունչները մեզ հետ փչեն…



 



Ինչ-որ մեկին թվում է, թե գույնե՞րն եմ խտացնում: Եթե այդպես է, ուրեմն այդ ինչ-որ մեկն ապրում է Երեւանում, ինքն իրեն կերակրելու եւ հագցնելու հնարավորություն ունի, Ամանորն էլ պատրաստվում է նախապես «բուքինդ արած» ծաղկաձորյան հյուրանոցներում անցկացնել: Իսկ, այ, նրանք, ովքեր մարզերում են բնակվում, նույնիսկ Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով՝ շունչները փչում են, նվազում ու հատնում:



 



Հապա մի այս գրաֆիկին նայեք:



 



 

Բնակչության ոչ արժանահավատ աճ ունեցող համայնքներ
Մարզ/համայնք			2012	% 2012/2011
Արագածոտն		1905	1978	103.83
1	Ագարակ	245	294	120.00
2	Անտառուտ	204	220	107.84
3	Սաղմոսավան	2463	2598	105.48
4	Օհանավան	751	920	122.50
5	Վարդենուտ	595	710	119.33
6	Ակունք	562	722	128.47
7	Զարինջա	584	678	116.10
8	Զովասար	522	648	124.14
9	Կարմրաշեն	366	421	115.03
10	Հացաշեն	2322	2652	114.21
11	Մաստարա	287	319	111.15
12	Պարտիզակ	377	505	133.95
13	Ցամաքասար	582	654	112.37
14	Ճարճակիս	108	135	125.00
15	Միրաք	254	276	108.66
16	Շենկանի	540	569	105.37
17	Ռյա Թազա	588	638	108.50
18	Վարդաբլուր	13255	14937	112.69

 



Ինչ է սա նշանակում՝ ակնհայտ է: Ուրիշ բան, որ՝ սարսափելի: Օրինակ, Տավուշի մարզում ամբողջ տասը տարում բնակչության թվաքանակի համարյա նույնքան նվազում է արձանագրվել, որքան ընդամենը մեկ տարում: Այսինքն՝ 2011-ին: Արագածոտնում՝ 40%՝ տասը տարվա 26%-ի համաձայն: Ըստ մեր ունեցած լուրերի, նույնիսկ իշխանություններն են սարսափած այն մտքից, թե հաջորդ տարի ինչ տվյալներ են բացահայտվելու արդեն ընթացիկ տարվա համար: Մանավանդ երբ, ՄԱԿ-ի հատուկ զեկույցի համաձայն, բացահայտվեց, որ ընդամենը մի չորս տասնամյակ անց մեզանում միջին տարիքը հիսունի է հասնելու, այսինքն՝ ծերերը մեռնելու են, իսկ բավարար չափով երիտասարդներ էլ չենք ունենալու, երբ պարզվեց, որ ամբողջ աշխարհի համար ծնելիության նորմալ՝ 3.7% գործակցի փոխարեն մեզանում այդ գործակիցը 1.5% է, ինչը նշանակում է, որ ընտանիքների մեծ մասին չի հաջողվում անգամ պարզ վերարտադրություն ապահովել, երբ բացահայտվեց, որ ամենատարբեր պատճառներով ազգն այնքան հիվանդ է, որ ամլությունը կազմում է 45%-ից ավելին, նույնիսկ զարմանում եմ, թե Մարտի մեկի արյուն, քաղբանտարկյալներ, երկնիշ տնտեսական անկում, մի քանի անգամ մեծացրած պետական պարտք, աղքատություն, անարդարություն սիրող այս իշխանությունն ինչ երեսով ու համարձակությամբ է վերարտադրման հույսեր փայփայում:



 



Իսկապես. ի՞նչ երեսով է Սերժ Սարգսյանը գնալու այն մարդու դուռը, ով իր խղճուկ եկամուտների կեսից ավելին ծախսում է ուտելիքի վրա, մյուս կեսով էլ հազիվ կոմունալ վարձերն է վճարում: Ու եթե հիմա էլ գազը թանկանա, եթե բանկերն իրականացնեն իրենց խոստումը՝ այս տարի գյուղացիներից ինչ գնով էլ լինի, ստանալ իրենց չվճարած վարկերը, ո՞նց է հոխորտալու Շարմազանովը, թե ո՞վ է հոգում ժողովրդի  մասին…



 



Գալով թեմային՝ նկատենք, որ իշխանությունները խնդրի մասին հենց այս պահին են հոգացել՝ բազմաթիվ համայնքներում, ի տարբերություն հայտարարված գործակցի, գրանցելով ֆանտաստիկ աճեր: Իբրեւ ապացույց՝ միայն մի մարզի օրինակը բերեմ, որպեսզի եւ փաստացի ապացույց լինի մեջտեղում, եւ ընդհանուր առմամբ հասկանանք, թե ինչ հրաշալի նկարիչներ են սրանք…



 



 



Հա, բայց եթե որեւէ մեկին թվում է, թե սա սովորական հանցագործություն է՝ սխալվում է:  Բազմաթիվ այլ հնարքների զուգադրմամբ՝  այս մարդիկ նաեւ այսպես են ընտրություններ կեղծում: Ինքներդ դատեք: Համաձայն ԱՎԾ-ի պաշտոնական տվյալների եւ այս գրաֆիկի՝ 2011-ին մարզերում ապրում է ընդամենը 2 միլիոն 147 հազար մարդ:



 



 

	Մարզ	Բնակչության թիվն  ըստ մարզերի
		2001	2011	2012
1	Արագածոտն	138301	142.4	142.9
2	Արարատ	272016	280.4	281.7
3	Արմավիր	276233	285.8	287.4
4	Գեղարքունիք	237650	242.4	243.1
5	Լոռի	286408	282.1	282.2
6	Կոտայք	272469	282.1	283.5
7	Շիրակ	283389	282	282.3
8	Սյունիք	152684	152.9	153
9	Վայոց Ձոր	55997	56	56.1
10	Տավուշ	134376	134.6	134.8
	Ընդամենը	2109523	2140.7	2147

 



Սրանք, ի դեպ, մարդահամարի տվյալներն են: Բայց երբ տարածքային կառավարման մարմինների թվերն ես նայում ու գումարում իրար՝ տարբերությունն ակնհայտ է:



 



 

	Բնակավայր	Հաշվառված  բնակչությունն ըստ համայնքների գումարի			Համայնքների ընդհանուր թիվը	2001-2011 թ.թ. բնակչության նվազում արձ. համայնքների թիվը	2011-2012 թ.թ. բնակչության նվազում արձ. համայնքների թիվը	որից		Ընդամենը  նվազման միտումներով	Տոկոսով` ընդհանուրից	Ոչ արժանահավատ աճ գրանցած  համայնքների թիվը
		2001	2011	2012				Կայուն նվազում	միայն 2011/12 թ.թ.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
1	Արագածոտն	138301	153490	154945	114	21	46	6	40	61	54	18
2	Արարատ	272016	285858	283811	97	26	26	10	16	42	43	7
3	Արմավիր	276233	311885	311583	97	5	34	3	31	36	37	4
4	Գեղարքունիք	237650	254199	254001	92	23	39	12	27	50	54	3
5	Լոռի	286408	281190	279974	113	70	60	33	27	97	86	7
6	Կոտայք	272469	285052	283033	67	18	33	7	26	44	66	3
7	Շիրակ	283389	291284	291232	119	25	53	13	40	65	55	5
8	Սյունիք	152684	153095	151799	109	59	49	26	23	82	75	3
9	Վայոց Ձոր	55997	58569	58593	44	15	20	6	14	29	66	3
10	Տավուշ	134376	131750	132016	62	37	25	13	12	49	79	1
	Ընդամենը	210953	220632	220097	914	299	385	129	256	555	61	54

 



Ի դեպ, այս աղյուսակը մեկ այլ շատ կարեւոր ու սոսկալի տխուր փաստ էլ է երեւան բերում: Անցած տասը տարում, չնայած այն բանին, որ մենք կայուն արտագաղթ ենք ունեցել շուրջ 299 համայնքներում, այնուամենայնիվ, մանավանդ լեռնային շրջաններում, ունեցել ենք մեծ թվով կայուն բնակչությամբ համայնքներ: Անցած տարի, սակայն, դրանք էլ են խարխլվել, եւ արտագաղթող համայնքների թվը հասել է 385-ի: Այնպես որ, իշխող ՀՀԿ եւ պարոն Սարգսյաններ, լավ նայեք այս գրաֆիկ ու աղյուսակները, որովհետեւ սրա՛նք, ոչ թե ձեր կենաց հիշեցնող ելույթներն են ձեր իրական դեմքը…