Գալուստ Սահակյանը բարեկրթության խավից է

Չնայած ամառվա տապին «առանցքային» ՀՀԿ-ական Գալուստ Սահակյանը Երեւանում է՝ ուշիուշով հետեւում  է քաղաքացիական ընդվզումներին եւ հանգել է հերթական դարակազմիկ եզրակացություններին: Գրիգորիչյան փիլիսոփայության կիզակետում այս անգամ ուսման վարձավճարի թանկացման դեմ պայքարն է, որը, ոչ ավել, ոչ պակաս, «մարտնչող միջակության պայքար» է: Նախկին մանկավարժը կարծում է, որ միջակների պայքար է, քանի որ ուսանողները կարող են լավ սովորել, անցնել անվճար համակարգ, եւ այդպիսով կլուծվի ուսման վարձավճարի հարցը:  Չնայած մեր տիտանական ջանքերին, այդպես էլ չհաջողվեց նախկին վարժապետին համոզել, որ այդ տեխնիկան համատարած կիրառելն անհնար է, քանի որ պետությունն ու բուհը չեն պատրաստվում հումանիստական մոտեցում ցուցաբերել, եւ ուսման վարձից ազատվում են միայն մի քանի ընտրյալներ:

- Պարոն Սահակյան,  Ձեր կարծիքով, ինչո՞վ կավարտվի ուսման վարձավճարների թանկացման դեմ ուսանողների պայքարը: 

- Ես կարծում եմ, որ կարելի է բողոքը քննարկել, տեսնել հնարավորությունները, եթե հնարավոր լինի, կարելի է նպաստել, թեպետ ասեմ, որ էնքան արտոնություններ կան, որ կարելի է դրանցից օգտվել: Նախ առաջինը, կարծում եմ, որ ոչ թե պետք է էդ ճանապարհով գնալ, այլ գերազանց սովորել, ու անվճար կդառնա: Եթե պիտի միջակի համար որեւէ քաղաքականություն մշակեք, դա, կարծում եմ, մեր հասարակության տեսակետից ճիշտ չի: Նրանք, ովքեր գերազանց են սովորում, բավականին լուրջ արտոնություններ ունեն: Եթե աշխարհի փորձն ուսումնասիրեք, ծիծաղելի կթվա էդ վճարը, որով կարողանան տեխնիկապես հագեցած ու մասնագիտական բարձր որակներով կրթություն ապահովել:

- Պարոն Սահակյան, Դուք պնդում եք, որ թանկացումը կրթության որակի բարելավմանն է ուղղված, բայց, դատելով մեր երկրի քաղաքական եւ այլ կարեւոր ոլորտների մակարդակից ու պահանջվող որակից, իմաստ ունի՞ մեր երկրում կրթամակարդակն այդ գնով բարձրացնել:

- Միջակությունը միշտ դատապարտելի է: Պիտի կարողանանք դուրս գալ միջակությունից, պիտի լավ սովորել, որպեսզի քո սոցիալական խնդիրների հարցը լուծվի, իսկ եթե պիտի վատ ու միջակ սովորես, պիտի վճարես,  սովորաբար քաղաքական համակարգն էնպիսին է, որ ցանկացած ծառայության համար պիտի վճարես:

- Իսկ քաղաքական դաշտում այսօր միջակնե՞րն են առանցքային պաշտոններ զբաղեցնում, թե՞ լավ սովորողները՝ որակյալ կրթություն ստացածները: Ըստ Ձեզ, ո՞ր օղակում են ավելի շատ միջակները:

- Ընդհանրապես, բոլոր ոլորտներում չպետք է դիտարկել բարձրով, ցածրով ու միջինով: Եվ արվեստի, եւ քաղաքականության, եւ կառավարության շրջանակներում միջակություն ունենք, էնպես չի, որ չունենք: Բայց միջակության դեմ պետք է պայքարել, ոչ թե ուսման վարձի համար պիտի պայքարել, այլ շատ լավ պիտի սովորել, որ կամաց-կամաց հեռանա մեր կյանքից միջակությունը:

- Սոցիալական վիճակը, մարդկանց աշխատավարձերն ադեկվա՞տ են այդ բարձրացմանը:

- Եթե պիտի ընդունվեն չսովորելու համար, կարծում եմ՝ էնտեղ քաղաքականություն վարելը սխալ կլինի, մարդը, եթե սովորում է, կարող է նաեւ միջակ գնահատական ստանալ, բայց մասնագիտական առարկաները պետք է կարողանա շատ լավ սովորի, եթե այդպես գնա, մի քանի տարի հետո էլ կբողոքարկեն, կասեն՝ երեքի փոխարեն երկու քննություն տանք:

- Բայց Ձեր ասածներն ի՞նչ կապ ունեն ուսման վարձավճարների թանկացման հետ: Ուսանողը կարող է գերազանց չսովորել, վճարել, բայց մեր երկրի կրթությանը համարժեք:

- Եթե չորս են ստանում, օրենքի պահանջ է, փոխհատուցում է տրվում: Վճարովի համակարգում ովքեր հարվածային են, արտոնություններ կան, ովքեր երեք են ստանում, որ ծանոթ-բարեկամով ուզում են կուրսից կուրս փոխադրվել, այլ ընդհանրապես պիտի վերջ տան սովորելուն:

- Դուք ուսանող եք եղել, երբ կրթությունն անվճար էր, եթե լիներ նման աստղաբաշխական վճարով, Դուք կսովորեի՞ք:

- Կընդունվեի, որովհետեւ, նախ, հնարավորություններս էր մեծ, առավել եւս, եթե միջակությամբ պիտի տառապեի, բնականաբար, որ չընդունվեի` ավելի ճիշտ կլիներ:

- Ո՞ր հնարավորությունները նկատի ունեք՝  նյութակա՞ն, թե՞ մտավոր: 

 - Եվ նյութական, եւ մտավոր: Ես բարեկրթության խավից էի, եւ ստանում էինք էն աշխատավարձը, ինչպես բոլորը: Եթե մարդը պիտի ընդունվի չսովորելու համար ու վարձավճարները պատճառ համարի, պետությունը չի կարող նպաստավոր պայմաններ ստեղծել:

- Պետպատվերով հատկացված տեղերը, որպես կանոն, պաշտոնյաների երեխաներն են զբաղեցնում՝ բարձր միավորներ «ձեռք բերելով»…

- Ինչի, որ պաշտոնյայի երեխա է, նշանակում է բութ է ու տգե՞տ անպայման, պիտի աղքա՞տ լինի, որ բարձր գիտելիքներ ունենա: Բարձր պաշտոնյաների երեխաներ կան, որ բավականին լուրջ կարողություններ ունեն եւ իրացնում են իրենց իրավունքները բուհերում: Ինչո՞ւ մյուս կողմը չեք ասում, որ Ձեր ասած մեծահարուստները, պաշտոնյաները քանի երեխաների են կարողանում օգնել ուսման վարձը վճարել:

- Դուք ճանաչո՞ւմ եք էդպիսի մարդկանց, կթվարկե՞ք: Ձեր կուսակցությունում կա՞ն նման պաշտոնյաներ:

- Մեր կուսակցությունից չի կարող լինել որեւէ մեկը, որը որ բաժնետեր է ու չօգնի, մանավանդ մեծամասնական պատգամավորները համատարած են օգնում:

- Իսկ Դուք օգնե՞լ եք որեւէ ուսանողի:

- Ես մեծահարուստ չեմ, բայց օգնում եմ, որպեսզի նրանք, ովքեր հնարավորություն ունեն օգնելու, օգնեն ուսանողին:

- Այսինքն Դուք միջնո՞րդ եք:

- Չէ, ես քննարկում եմ, ես միջնորդելու իրավունք չունեմ, դա իմ թիմն է, ու մենք քննարկում ենք մեր քաղաքական տեսակետներին հարիր:

- Պարոն Սահակյան, ուղեվարձի իջեցումից հետո ինչպե՞ս եք աշխատում՝  վնասո՞վ, չէ՞ որ Դուք պնդում էիք, որ պետք է լինի 150 դրամ:

- Իմ վնասը գալիս է ժողովրդի վնասից: Ես չեմ հաշվում, թե ես ինչն եմ վնասում, բայց կարծիք ունեմ, որ ուղեվարձը պիտի թանկանա, որովհետեւ ինչ ունենք, պիտի պահպանենք, ես էն պոպուլիստը չեմ, որ ասեմ՝ ձրի դարձնենք, ժողովուրդը մեղք է: Դրա համար հայտարարություն եղավ հետեւյալի մասին.  ուղեվարձը պիտի թանկանա, պետությունը սոցիալական ծրագրեր մշակի, մեկենասներ, մարդիկ, որոնք հնարավորություն կստեղծեն, որ ուսանողներն իրենց խնդիրները կարողանան լուծել, ազատամարտիկը հնարավորություն ունենա օգտվի երթուղայինից:

- Ուղեվարձը կրկին 100 դրամ դարձնելուց հետո Ձեր երթուղու բիզնեսից շարունակո՞ւմ եք օգուտ ստանալ, թե՞ վնասով եք աշխատում:

- Դա քո մտերիմներին կարող ես հարցնել, ովքեր էդ բիզնեսն ունեն, համենայնդեպս, Գալուստ Սահակյանը սովորական սպառող չէ եւ չի էլ կարող դառնալ:  Հարկատուների գումարներից օգտվելու խնդիր չունեմ: Դա ինձ համար վիրավորական է, քանի որ ես գիծ չունեմ եւ շատ կցանկանայի ժամանակի առումով հնարավորություն ունենայի ու բիզնեսով զբաղվեի: Էնպես որ, էն հեքիաթները, որ պատմում են, դա իմ անձին է վերաբերում, եւ ոչ մեկն իրավունք չունի որեւէ անձի գրպանը մտնել: Եթե մարդը խորը փիլիսոփայական տեսակետներ ունի կյանքի նկատմամբ, էդ ճղճիմ մանր-մունր խոսակցությունները չի էլ կպնի իրեն: Իմ ընտանիքն ինչ ունի, օրինական է, լրիվ բավարարված է, ես ունեմ այն, ինչով երջանիկ եմ, երջանկության համար լավ ընտանիք ունեմ: Կյանքի արժեքներով երջանիկ եմ:

Գայանե  ՍԱՐԻԲԵԿՅԱՆ