Թուրքերը կատաղությունից են սպանել մեր տղային

Կիսապատերազմական իրավիճակում կրքոտ քննարկումների պակաս չկա: Հատկապես լսելի է այսօր մեր բանակաշինության ակունքներում կանգնած զինվորականների, հրամանատարների ձայնը: Նրանց մի մասը հանրապետությունով մեկ սահման մեկնողներ է հավաքում՝ կանգնելու համար ջահել զինվորների կողքին: Մյուսներն սպասում են՝ ասելով, որ ֆիդայական ժամանակներն անցել են, ունենք կանոնավոր բանակ, եւ դիրքերում ազատամարտիկի կարիք չկա: Օրերս մեր թերթում նման հայտարարություն էր արել «Տիգրան Մեծ» ջոկատի հիմնադիր հրամանատար Կորյուն Ղումաշյանը՝ ասելով. «Ոչ մի ազատամարտիկ թող չհայտարարի, թե դիրքեր է ուզում գնալ, մենք պետություն ունենք, գլխավոր հրամանատար, պաշտպանության նախարար... իսկ ինչ-որ մեկն անուն հանելու համար ասում է, որ ես կարող եմ զորք հավաքել, գնալ ճակատ, ես իրեն ամոթանք կտամ»: Երեկ այս հարցերի շուրջ զրուցեցինք գնդապետ, «Սեւ հովազ» ջոկատի հրամանատար, ԱԺ պատգամավոր, ԲՀԿ անդամ Ռուստամ Գասպարյանի հետ:

- «Անունով» հրամանատարներին կզգուշացնեի, որ ավելորդ հայտարարություններ չանեն: Հրամանատարներ, որոնք պատերազմի ժամանակ իրենց զինվորները թողած ուրիշ հրամանատարների հույսին՝ փախչում էին, նույնիսկ այն ժամանակ Վազգեն Սարգսյանի հրամանով զինաթափվել են, այսօր քննադատում են տղաներին, որոնք պատրաստակամ են գնալու ճակատ, եթե մեր ներկայությունը պետք է մեր երեխաների կողքին: Երեւի նորից վախ կա մեջները, որ իրենց էլ կարող են տանել անհրաժեշտության դեպքում:

- Ո՞ւմ նկատի ունեք:

- Ես չեմ ուզում անուններ տալ, բայց թող հիշեն, թե ինչպես են պատերազմում իրենց զինվորները լքել դիրքերն ու փախել, եւ մեզ չստիպեն, որ անուններ հրապարակենք: Թող սուս նստեն իրենց տեղերում:

- Երեկ Ադրբեջանում սպանեցին հայ գերուն՝ Չինարի գյուղի բնակիչ Կարեն Պետրոսյանին: Դուք կռվել եք այդ վայրերում: Ի՞նչ կարծիքի եք այս միջադեպի մասին:

- Շամշադինի այդ հատվածում շատ է եղել, որ չոբանները անասունը քշել են մի քիչ խորը: Իսկ սպանել են նրան, բնականաբար, կատաղությունից: Քանի որ այս ընթացքում ադրբեջանցիները շատ կոտորվեցին: Մերոնք ուժեղ հակահարվածներ տվեցին, եւ կատաղությունից, այսօր ով էլ ընկնի ձեռքները, խփելու են:

- Բայց Կարմիր խաչ կա, այլ միջազգային իրավապաշտպան կազմակերպություններ, կանոնակարգեր կան՝ գերիների հետ վերաբերմունքը սահմանող:

- Պատերազմի ժամանակ կանոնները չեն պահում: Կռիվն իր կանոններն ունի: Թուրքը մնում է թուրք: Կամ՝ ո՞վ է հարցում անելու թուրքերից, թե ինչու են սպանել, հետազոտելու, թե ինչից է մահացել: Այսօր այն վիճակն է՝ դրած խփում են մեր դիրքերին, դիվերսիոն գործողություններ են անում, զինվորներ են սպանում: Այսօր մեծ երկրները նստած՝ լուռ նայում են:

- Դուք Արմավիրի մարզում հավաք եք կազմակերպել Ձեր ջոկատայինների: Կարծում եք արդեն կռի՞վ է, կա՞ դրա անհրաժեշտությունը:

- Կռիվն սկսվում է էն ժամանակ, երբ որ քո պաշտպանության նախարարությունը «պավեստկա» է բաժանում: Այսօր մեր պահանջը դեռ չկա: Փառք զինվորներին, որ այսօր իրենց գործն անում են ու շատ լավ: Էսօր թուրքերն էսքան գոռում-գոչում են, բայց իրենց օպերացիաները «պրավալ» են տալիս: Իսկ մերոնք մտնում են, գործն առանց շուխուռի անում են, հետ են գալիս: Բայց պետք է պատրաստվել, որ պետք եղած դեպքում մենք գնանք:

- Այսօր ի՞նչն է փոխվել այդ դեպքում:

- 90-ականներին, երբ փամփուշտը մեր մազերը, հագուստը խանձելով, գլխի վերեւով անցնում էր, չէինք մտածում մահվան մասին: Մտածում էինք, որ մեր ընտանիքը մեզնից հետո փառքի մեջ է ապրելու: Բայց այսօր զոհվածների ընտանիքները բոմժ են դարձել, հաց են մուրում: Դա է փոխվել այսօր: Դա է կոտրվել, էդ հավատը:

- Հիմա որ Դուք ասում եք՝ հավաքենք ջոկատայիններին, էստեղից-էնտեղից կանչենք, նրանք չե՞ն ասում՝ ի՞նչ ստացանք էն ժամանակ, որ հիմա էլ գնանք:

- Այո, կռվող տղաներն այսօր նեղացած են: Նրանց մի որոշ մասը բերդերում են, որոշ մասը արտերկրում են, որոշ մասը հացի խնդիր ունեն, մտածում են, թե որտեղից այդ օրը մի կտոր հաց ստեղծեն, իրենց ընտանիքը պահեն: Բայց իշխանությունից կարող ես նեղանալ, հայրենիքից՝ ոչ: Տղերքից շատերն են հիմա ասում՝ չենք գնա, կսպասենք, վերջում կգնանք: Ամեն մեկն իր կարծիքն է ասում: Սուտ են ասում: Նեղացած են, ասում են, էլի: Բայց որ առիթ եղավ, առաջինն իրենք են լինելու: Իրենք էս ազգի հոգին են:

- Ո՞նց պետք է ոգի բարձրացնել այս իրավիճակում:

- Այս իրավիճակը մեր վարած քաղաքականության արդյունքն է: Սա մեզ ռուսն է պատժում: Ռուսը, Պուտինը չի՞ կարող զանգել, ասել. «Սերժ, խելոք նստի տեղդ: Ալիեւ, դու էլ քո տեղը: Ձեններդ չլսեմ»: Բայց ոչ ոք չի ուզում ասի: Մեր իշխանությունների սխալ վարած քաղաքականության արդյունքն է, որ այսօր մենք կորցնում ենք մեր երեխեքին, մեր զավակներին, զինվորներին: Երեւակայիր, եթե ներսում ամեն ինչ կարգավորվի, նաեւ սահմաններում կկարգավորվի:

- Ի՞նչը պետք է այլ ձեւով աներ իշխանությունը:

- Հստակ պետք է կողմնորոշվեր, թե ինչ է ուզում, ում հետ է ուզում լինել: Հզոր երկրների մեջ ենք ընկել ու մեր խաղն ենք ուզում տանել առաջ: Չենք նկատում, որ հզոր երկրները նստած՝ մեզ են խաղացնում: Էսօր՝ Եվրոպա, մյուս օրը՝ Ռուսաստան, հետո կփոշմանենք, կգնանք Եվրոպա: Էդպես չի կարելի: Դա է պատճառը, որ հզոր տերությունները պատժում են մեզ մեր վարած քաղաքականության համար:

- Այսինքն, գտնում եք, որ այս պատերազմական իրավիճակը պատժամիջո՞ց է:

- Միանշանակ: Ի՞նչ է նշանակում. էսօր ռուսն ասում է՝ ձեր ընկերն եմ, ձեր եղբայրն եմ, ու հանկարծ Ադրբեջանին զինում է, այն էլ՝ մեծ քանակությամբ: Եթե մեզ մի հատ է տալիս, նրանց 10 հատ է տալիս: Իհարկե, սա բան չի փոխում մեր զինվորի տրամադրության մեջ, մեր մարտական վիճակի վրա չի ազդում: Մեր երկրում մի կայացած արժեք կա՝ դա մեր բանակն է, որ կարողանում է զինված եւ քանակով մեծ ադրբեջանցուն մի քանի անգամ ավել պատասխան տա: Եթե Ադրբեջանում իմանային, որ կարող են մարտական լուրջ գործողություններ իրականացնեն, Ղարաբաղը ներգրավելով, նույն րոպեին կսկսեին: Բայց դուք տեսնում եք, որ ինչքան էլ փորձում են դիվերսիոն գործողություններ, գալիս են, մեր հակահարվածին են արժանանում ու զոհեր տալով, փախչում են:

- Ինչպե՞ս է հաջողվում ադրբեջանցիներին այդքան խորը ներթափանցել մեր տարածք: Այս հարցին ոչ ՀՀ, ոչ էլ ԼՂՀ ՊՆ-ները չեն պատասխանում:

- Նորից մեր երկրի սխալ քաղաքականության հետեւանքն է, արտագաղթի հետեւանքը: Մեր մարդկային ռեսուրսն արտագաղթի հետեւանքով նվազել է: Եթե դա չլիներ, էսօր սահմանները լիովին կփակեինք: Բայց դիրքեր ունենք, որ իրարից հեռու են: Թփուտներով, արանքներով դիվերսանտները գալիս են:

Սյուզան ՍԻՄՈՆՅԱՆ

[email protected]