Պատերազմի սինդրոմը Արցախում վաղուց անցել է

«Արցախի վերածնուն» կուսակցությունը, որն ստեղծվել է 2013 թվականին, համարվում է ընդդիմադիր ուժ, հակադրվում է իշխող «Ազատ հայրենիք», «Արցախի ժողովրդավարական կուսակցություն», «Դաշնակցություն» կուսակցություններին: Սրանք են երեք խորհրդարանական ուժերը, որոնք 2007 թ. ձեւավորեցին Արցախի կառավարությունը: Մյուս կողմից, այս կուսակցության նախագահ Հայկ Խանումյանը հայտնի է ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հանդեպ ունեցած համակրանքով: Սա էլ է արցախյան սպեցիֆիկա՝ լինել ընդդիմադիր, բայց քաղաքական հենարան Քոչարյանի նման գործչի համար: Երեկ, ԼՂՀ անկախության օրվա կապակցությամբ, զրուցեցինք «Արցախի վերածնունդ» կուսակցության նախագահի հետ:

- Արցախի անկախության տոնն ինչպե՞ս նշվեց: Ձեզ գոհացնո՞ւմ է տոնի ձեւը:

- Ամեն տարի նշվում է նույն կերպ՝ տոնական միջոցառումներ, պաշտոնական արարողություններ, պրոտոկոլային: Տոնն էլ թերի է, քանզի անկախությունը եղել է, բայց միացում չի եղել, եւ հույս ունենք, որ անկախության ճանաչումից հետո միացման տոն ենք նշելու, եւ միգուցե մի օր սեպտեմբերի 2-ը խորհրդանշի հենց այդ վերամիավորումը:

- Իմ տպավորությամբ Ղարաբաղում ընդդիմադիր ուժերը, կուսակցությունները, գործիչները ոչ միայն իշխանությանն են ընդդիմադիր, այլեւ ժողովրդի տրամադրություններին, որովհետեւ մարդիկ այնքան էլ հակված չեն իրենց իրավունքների համար պայքարելու: Նրանք սա փաստարկում են պատերազմ տեսած ժողովուրդ լինելով: Դուք կարողանո՞ւմ եք կայանալ որպես ընդդիմադիր ուժ նման իրավիճակում:

- Կարծում եմ՝ պատերազմի սինդրոմը վաղուց անցել է, երբ բոլորն ասում էին՝ եկեք ոչինչ չանենք, քանզի ընդհանուր թշնամի ունենք: Ժամանակը ցույց տվեց, որ դա սխալ մոտեցում է: Ընդհանրապես ես դա ոչ թե պատերազմին կվերագրեի, այլ արցախցու ավանդապաշտությանը: Կան ավանդույթներ, որոնք մեզ են հասել խորհրդային տարիներից: Այստեղ հասարակությունն ավելի զգուշավոր է, քանզի եղել է ոչ միայն խորհրդային հսկողության, այլեւ ադրբեջանական ճնշումների տակ: Ավելի մեծ վստահություն է ունեցել իշխանությունների եւ պետականության նկատմամբ եւ հաճախ այս երկուսը նույնացնում է: Սակայն վերջին տարիներին վիճակը փոխվեց: Գուցե՝ սկսած 2007 թվականից, երբ Արցախի նախագահական ընտրություններում իրական ընդդիմադիր թեկնածու ունեցանք, թե ավելի շուտ՝ 2004-ից, երբ ընդդիմության թեկնածուն հաղթեց խորհրդարանական ընտրություններում: Ժողովուրդը հիմա պատրաստ է նաեւ լսել այլընտրանքային կարծիք: Մեր կուսակցությունը ծնվեց ժամանակի պահանջով, առանց վարչական ռեսուրսի: Մինչդեռ Արցախի երկու իշխող կուսակցություններն ստեղծվել են վարչական ռեսուրսի հաշվին՝ վարչապետի եւ ԱԺ նախագահի գլխավորած կուսակցություններն են:

-Ո՞վ է Ձեր հենարանը:

- Մեր հիմնական կորիզը գյուղերն են եւ շրջանների երիտասարդությունը: Մեր ծրագրերում գյուղի ենթակառուցվածքները վերականգնելուն կամ ստեղծելուն, տեղական ինքնակառավարման մարմինների դերի բարձրացմանը, իշխանության ապակենտրոնացմանը մեծ տեղ է տրված:

- Իշխանական ուժերի կողմից դիմադրություն զգո՞ւմ եք:

- Ունենք ,Վերածնունդե թերթ, որը 1500 տպաքանակով անվճար տարածվում է Արցախի բոլոր վայրերում: Ես տեսնում եմ զգայուն վերաբերմունք մեր դեմ իշխանությունների կողմից։ Շատ հաճախ, առանց անունը տալու, հանրային հեռուստատեսությամբ ամիսներ շարունակ քննադատում են այն, ինչ մենք ասել ենք, ապացուցում են հակառակը: Հերիք է, որ մենք շոշափենք արտագաղթի թեման, ավտոգազի բարձր գները, եւ ամիսներ շարունակ հանրային հեռուստատեսությունը վարչապետի բերանով՝ առանց նշելու մեր անունը, սկսում է պատասխանել անորոշ ներկայացված քննադատողներին: Տեղերում էլ տարբեր, մանր-մունր բաներ կան, որոնք ես ճնշում չէի անվանի, այլ կանվանեի պետական կառույցների փնթի աշխատանք, երբ փորձում են մեր կուսակիցներին ինչ-որ ձեւով վանել մեզնից կամ թույլ չտալ, որ ակտիվ գործունեություն ծավալեն: Սա նորմալ է: Կարծում եմ՝ Արցախում, մանավանդ հիմա, երբ քաղաքական համակարգը լավ զարգացած չի, նման հակադարձումներ լինելու են: Մենք պատրաստ ենք նաեւ տարբեր ձեւերով հակազդել սրան:

- Մեզ մոտ Դաշնակցությունը ոչ իշխանական ուժ է փորձում ներկայանալ, իսկ ձեզ մոտ իշխանական ուժ է: Դուք սա ինչպե՞ս եք բացատրում:

- Տարբեր կուսակցություններ են: Չնայած բյուրոյի ազդեցությունը արցախյան կենտրոնական կոմիտեի վրա բավականին մեծ է: Վերջին դեպքը կարող եմ նշել 2012 թվականի նախագահական ընտրությունները, երբ Հրանտ Մարգարյանը, գործարքի գնալով Արցախի իշխանությունների հետ, պաշտպանեց Բակո Սահակյանի թեկնածությունը: ՀՅԴ-ն բավականին կառույցներ կորցրեց դրանից հետո: Շատերը դուրս եկան Դաշնակցությունից: Պետք է նշեմ, որ մեր կուսակցության համակիրների մի մասը նախկին դաշնակցականներ են:

- Իսկ ՀԱԿ-ին ինչպե՞ս եք վերաբերվում: Ընդդիմադիր դաշտում ունի՞ ազդեցություն այս կուսակցությունը, թե՞ սա անընդունելի գաղափարական ուղղություն է:

- Մեզ համար հայաստանյան տարբեր ուժերի հետ համագործակցությունը միշտ էլ ընդունելի է: Մենք կոնկրետ քաղաքական ուժի հետ համագործակցություն չունենք, չնայած անձնական մակարդակով հարաբերություններ ունենք ,Ժառանգությանե հետ: Ազգային կոմպոնենտը մեր կուսակցության վերնագրում նշանակում է, որ մենք դեմ ենք վերազգային կառույցներին Հայաստանի եւ Արցախի անդամությանը եւ կողմ ենք ,ոչ մի թիզ հողե սկզբունքին: Ժամանակին ,Ժառանգությունըե սա որդեգրել էր, եւ այսօր էլ բոլոր ուժերին, որոնք կընդունեն այս սկզբունքը, մենք կսատարենք:

- Հիմա լայն քննարկում է ծավալվում Հայաստանում Ռոբերտ Քոչարյանի վերադարձի շուրջ: Ձեր կարծիքն եմ ուզում իմանալ:

- Նորմալ ենք համարում քաղաքականություն վերադառնալու կամ մտնելու բոլոր փորձերը եւ բոլորի փորձերը, եթե դա ենթադրելու է մրցակցություն եւ ծառայելու է Հայաստանին: Սակայն այնպիսի ուժերի մուտքը, որոնք անփոփոխ են թողնելու ներկա վիճակը, բացառելու են ընտրությունները, ինչն այսօր կա Հայաստանում, կամ տնտեսության մոնոպոլիաները պահելու են, ռեսուրսները կենտրոնացնելու են, ողջունելի չէ:

- Ռոբերտ Քոչարյանը դրանցի՞ց է, կարծում եք:

- Ոչ: Ռոբերտ Քոչարյանի օրոք ավելի շատ ռեսուրսներ կային, եւ այդ ռեսուրսներն ավելի շատ մարդկանց միջեւ էին բաշխվում: Չնայած Ռոբերտ Քոչարյանը, կարծում եմ, ավելի շատ խնդիր կունենա իմիջի պատճառով, հասարակության՝ մարդու իրավունքները եւ ժողովրդավարությունը գնահատող մասի հետ:

Սյուզան ՍԻՄՈՆՅԱՆ

[email protected]