ԵՏՄ անդամ երկրները կգան, բայց ոչ նախագահների մակարդակով

Թեեւ մի քանի օր է լրատվամիջոցները գրում են, որ հաստատապես ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Հայաստան կժամանի ապրիլի 24-ին, սակայն պետական այրերը համառորեն նշում են, որ դեռ հստակ պարզ չէ: ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արտակ Զաքարյանը երեկ մեզ հետ զրույցում ընդամենը կարծիք հայտնեց, որ Պուտինը կժամանի Հայաստան. «Ես կարծում եմ, որ Ռուսաստանի նախագահին մենք կհյուրընկալենք Հայաստանում ապրիլի 24-ի միջոցառումներին»: Իսկ գալու վերաբերյալ պաշտոնական պատասխան իրենց կողմից չկա՞: «Պաշտոնական պատասխանի համար դեռ ժամանակ կա, նախապատրաստական աշխատանքները, որքանով ես տեղյակ եմ, իրականացվում են»,-ասաց նա: Իսկ ո՞ր պետությունների ղեկավարներն են, առհասարակ, ժամանելու Հայաստան այդ օրերին:

Զաքարյանն ասաց. «Ֆրանսիայի եւ Կիպրոսի նախագահները կլինեն, Ֆրանսիայի նախագահի պաշտոնական հայտարարությունն արդեն կա, մենք ակնկալում ենք Կիպրոսի նախագահի մասնակցությունը, նաեւ մոտ 50 երկրներից լինելու են տարբեր մակարդակի պատվիրակություններ՝ խորհրդարանների նախագահների, արտգործնախարարների, փոխվարչապետերի գլխավորությամբ»: Նա նաեւ նշեց, որ հրավերներն ուղարկվում են բոլոր ուղղություններով, եւ պետություններն իրենք են որոշում, թե ինչ մակարդակով մասնակցեն: Զաքարյանը հավելեց, որ կան պետություններ, որոնք տարբեր պաշտոնյաների մակարդակով այդ օրը մասնակցելու են ե՛ւ Հայաստանում Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին նվիրված միջոցառումներին, ե՛ւ Թուրքիայում Գալիպոլիի ճակատամարտի կապակցությամբ հայտարարված միջոցառմանը: Այս թեմայի շրջանակներում մի քանի հարց ուղղեցինք Ա. Զաքարյանին:

- Նախագահների մակարդակով մասնակցությունը կարծես թե շատ քիչ է՝ ընդամենը 2-3 հոգի, սա բացասական երանգ չի՞ հաղորդի միջոցառմանը:

- Բացասական երանգ մի՛ փնտրեք այնտեղ, որտեղ չկա, խնդիրը բարոյական հարթության մեջ է, պետություններն իրենք են որոշում՝ ինչ մակարդակով գալ, մասնակցել: Չկա մի պետություն, որը հայտարարեր, որ Հայոց ցեղասպանություն չի եղել, դա կեղծ ակցիա է, եւ մենք չենք գալիս մասնակցելու: Ովքեր որ չեն գալիս ամենաբարձր մակարդակով մասնակցելու, բնականաբար, խնդիրը դիտարկում են Թուրքիայի հետ ունեցած շահերի տեսանկյունից: Կան պետություններ, որոնք դրա մասին նույնիսկ բարձրաձայն են հայտարարում, եւ շատ քիչ պետություններ կան, որոնք, անտեսելով քաղաքական շահերը, վեր են կանգնում դրանցից եւ խնդիրը դիտարկում են արժեքային համակարգում:

- Արեւելյան երկրներից ու ԵՏՄ անդամ երկրներից կա՞ն պատվիրակություններ:

- Այո, մենք ունենք պատվիրակություններ մոտ 50 եւ ավելի պետություններից:

- ԵՏՄ անդամ երկրներից, փաստորեն, նախագահների մակարդակով չեն ներկայանալու: Նրանց կողմից արձագանքը մեր հրավերին եւ այս միջոցառումներին ինչպիսի՞ն է, հատկապես որ նույն ալյանսի մեջ ենք գտնվում, եւ կարծես թե բարեկամությունն այս դեպքում պետք է ավելի սերտ ընդգծվեր:

- Ղազախստանն ունի իր մոտեցումը Ցեղասպանության ճանաչման հարցում, Բելառուսն ունի իր մոտեցումը, եւ, բնականաբար, ներկայացվածության որոշակի մակարդակ անպայման կլինի:

- Կարելի՞ է ասել, որ Եվրախորհրդարանի՝ նախօրեին ընդունած բանաձեւը, որը մեծ հիստերիա առաջացրեց թուրքերի մոտ, ըստ էության ցույց տվեց, որ եվրոպական երկրներն անտեսեցին Թուրքիայի հետ ունեցած իրենց տնտեսական ու քաղաքական շահերը՝ հանուն Հայոց ցեղասպանության փաստի ընդունման, եւ, Ձեր կարծիքով, հանուն ինչի՞ նրանք գնացին Հայաստանի հանդեպ այսպիսի դրական ժեստի:

- Եվրոպական խորհրդարանի կայացրած որոշումը ես չեմ կարծում, թե դա Հայաստանին արված ժեստ էր: Դա համամարդկային արժեքների եւ եվրոպական արժեքային համակարգի շրջանակներում համոզմունքներից բխող որոշում էր, որին Եվրախորհրդարանի պատգամավորները մինչեւ քվեարկելը բավարար հիմնավորումներ ներկայացրեցին, որը հետեւյալն է՝ Հայոց ցեղասպանությունն իրականում եղել է, եւ մենք չենք կարող աչք փակել պատմության վրա, ցեղասպանությունները դատապարտելի են, հետեւաբար, Հայոց ցեղասպանությունը եւս դատապարտելի է, եւ բարոյական արժեքներն ամենաբարձր արժեքներն են, շահերը կարող են փոփոխվել, բայց բարոյական արժեքները մնայուն արժեքներ են, եւ դրանց պետք է հետեւել:

- Եվ այդ արժեքներին չհակադրվեցի՞ն Թուրքիայի հետ ունեցած տնտեսական ու քաղաքական շահերը:

- Բարոյական հարթակում թուրքերը միշտ պարտվել են, բարոյական եւ արժեքային համակարգում Թուրքիան ոչինչ չունի ավելացնելու մարդկության պատմությանը, եւ, հետեւաբար, թուրքերը սարսափում են, եւ հիստերիաներ են ծնվում այնտեղից, որտեղ որ բարոյական հարթության վրա են քննարկումներ տեղի ունենում:

- ԱՄՆ նախագահի եւ, առհասարակ, հզոր երկրների ղեկավարների կողմից «ցեղասպանություն» բառի արտասանումն այդքան էական նշանակություն ունի՞ մեզ համար:

- Այո, Միացյալ Նահանգների դիրքորոշումն էական նշանակություն ունի մեզ համար: 44 նահանգներ արդեն ճանաչել են Հայոց ցեղասպանությունն օրենսդիր մարմինների մակարդակում, դա նշանակում է, որ Միացյալ Նահանգների բնակչության ճնշող մեծամասնությունը ներկայացնող օրենսդիր մարմիններն ունեն պաշտոնական ներկայացում, բայց դա արտահայտում է Միացյալ Նահանգների պաշտոնական դիրքորոշումը ֆեդերալ մակարդակով, ուստի մեզ համար շատ կարեւոր է ԱՄՆ դիրքորոշումը:

- Հայոց ցեղասպանության ճանաչման գործընթացում այս տարին կուլմինացիոն կետ կլինի, հաջորդ տարի ապրիլի 24-ին մենք ի՞նչ կունենանք այս հարցում, եւ այսուհետ այս գործընթացի շարունակությունն ինչպե՞ս եք պատկերացնում, չէ՞ որ վերջնական արդյունքի այդպես էլ դեռ չենք հասել:

- Իսկ Դուք ի՞նչ եք առաջարկում: Պայքարը պետք է շարունակել մինչեւ վերջ: Եթե պետք լինի 50 տարի էլ պայքարել, ուրեմն պիտի պայքարենք: