Մանվելը չկա․․․

Մանվել Գրիգորյանի խափանման միջոցը փոխելուն շատ էի ուզում այսօր անդրադառնալ, բայց ոչ մի բառ չէի կարողանում գրել։ Չէի կարողանում, որովհետև վաղուց այդ խափանման միջոցը Մանվելին  պետք չէ․ նա չկա։ Արցախյան պատերազմի ժամանակ շատ էինք ասում՝ առաջին զոհը։ Իշխանափոխությունն էլ յուրօրինակ պատերազմ էր, որի առաջին զոհը Մանվել Գրիգորյանն էր։ Էյֆորիայի ու ատելության ծխի մեջ ոչինչ չկարողացանք տեսնել, հասկանալ։ Ինչպե՞ս կատարվեց, ինչու՞ կատարվեց․ ժամանակը ցույց կտա։ Բայց մի հարց կախված մնաց՝ ինչու՞ առաջին զոհը եղավ այն մարդը, ում Ադրբեջանն ատում էր, ում համար ժամանակին Ադրբեջանը գլխագին էր սահմանել։

Գո՞ղ էր, զինվորի բաժինը գողացե՞լ էր․․․ ամենանուրբ կետից սկսվեց ու հենց այս կետից էլ բացվելու է կծիկը։ Ինչու՞ առաջինը Մանվելը։ Այդ հարցի պատասխանը ամեն օր  վարագույրի մի ծալքով  բացվում է։ Համատարած այս մղձավանջի մեջ, որտեղ փակվում են սահմանամերձ շրջանների ծննդատները, Արցախյան պատերազմի մասնակիցները դառնում են «ոչնչի համար զոհված մարդիկ»․․․ սուր փշերի պես արյունոտելու են մեզ, ու մենք ինքներս ենք գտնելու այդ պատասխանը։

Իշխանափոխությունից հետո, երբ ձերբակալվել էր Մանվելը,  գրել էի «Մանվելն էլ  չկա» վերտառությամբ հոդվածը։ Մանվելն այդ ժամանակ "արդեն չկար"։ Ոչ թե ֆիզիկապես, այլ բարոյապես նրան բառիս բուն իմաստով ոչնչացրել էին։ Գեներալ, Արցախյան պատերազմի հերոս, թուրքի սարսափ Մանվելից անգամ "փետուր անգամ չէր մնացել"։ Ստեղծել էին ազգի դավաճանի նրա կերպարը, երբ դեռ հանցանքը չէր ապացուցվել, երբ դեռ դատարանի վճիռ չկար։

Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանն այսօր՝ հունվարի 15-ին որոշել է ազատ արձակել ԵԿՄ նախկին նախագահ, գեներալ-լեյտենանտ Մանվել Գրիգորյանին՝ հաշվի առնելով վերջինիս առողջական վիճակը։ Կրկին ուզում եմ հիշեցնել հոդվածը ու ասել, որ Մանվելը չկա, ու՞մ համար եք փոխել խափանման միջոցը։ Ներկայացնում եմ հոդվածը․

Մանվելն էլ չկա

4 Հուլիս 2018 | 20:08

 Արցախյան պատերազմից հետո Մանվել Գրիգորյանի աշխատատեղը՝ Գորիսում,  մեր բնակելի շենքի հարևանությամբ էր։ Նա բանակային կորպուսի հրամանատարն էր։ Ակսել Բակունցի անվան միջնակարգ դպրոցից քիչ ներքև՝ «ուչուզդոր էիք անվանում» այդ տարածքը։ Դիմացը այգին էր՝ «բուլվարը»։ Հենց այդ տարածքին կպած մի փոքրիկ կրպակ կար, դա այն ժամանակ մեր թաղամասի «սուպերմարկետն էր», օրը մի քանի անգամ մտնում և առևտուր անելուց առաջ նայում էիք բանակային կորպուսի աշխատողներին։
Այն ժամանակ էլ փսփսում  էին, որ Մանվելը ծանր հիվանդություն ունի․ շաքարային դիապեդ և երիկամային անբավարարություն։ Մարդիկ անհանգստանում, իրար հարցնում էին՝ «էտ զահուրմար հիվանդությանը ճար չկա՞»։
Այսօր Մանվել Գրիգորյանը բանտում է։ Էլի լսում եմ մարդկանց, կարդում գրառումներ։ Եթե այն ժամանակ մարդիկ ասում էին՝  «էդ զահուրմար հիվանդությունից պրծում չկա՞», հիմա ասում են՝ «էդ զահուրմար մարդուց պրծում չկա՞»։
Մանվելի մասին գրառումները կարդալուց,  նրա հասցեին հնչող մեղադրանքները, լսելուց, ատելության ծովում  խեղդվելը տեսնելուց հետո մտածում եմ, որ դրանից ավելի սարսափելի պատիժ երկրագնդում գոյություն չունի։ Մահը նման դեպքում մեղմ պատիժ է։  Բայց այդ պատիժն էլ շատերին չի բավարարում։
Մանվելն արդեն, հավատացեք, բարոյապես չկա, բայց ինձ ուրիշ բան է հուզում, ու ես դրանից ավելի շատ եմ սարսափում։ Մանվելը,  որպես երազ՝ կանցնի, կգնա, բայց մենք անհագ վրեժխնդրությամբ, չարությամբ, պատժի չբավարվածությամբ ո՞նց ենք ապրելու․․․

Փաստաբանի փոխանցմամբ Մանվել Գրիգորյանի ցանկությունը մեկն է՝ եթե նա կանգնում է արդարադատության առաջ,  կանգնի հնարավորինս առողջ տեսքով, ոչ թե կիսահաշմանդամ։ Ակամայից հիշում եմ մեծերից մեկի խոսքը, ով ծանր հիվանդ էր և ասում էր՝ թշնամուս երբ  հանդիպում եմ, ոտքս ամուր եմ դնում գետնին, որ չուրախանա․․․
Փաստորեն Մանվել Գրիգորյանը չի ուզում, որ կիսահաշմանդամ ձևով երևա, որովհետև գիտի, որ բոլորը ուրախանում են, բոլորն իր  թշնամին են։
Սա, գիտե՞ք, մարդկային ինչ ողբերգություն է։ Մարդկային հոգու գիշեր,  ուր մի աստղ անգամ չկա։
Հիսուսը ներեց ավազակին։
Ավազակը խնդրում է Հիսուսին․

«Հիսուս, խնդրում եմ Քեզ՝ հիշիր ինձ, երբ գաս Քո արքայությամբ»։ Չի ասում՝ ինձ էլ տար, այլ աղերսում է, որ հիշի միայն։
Չմկրտված, հաղորդություն չստացած, ողջ կյանքում Աստծո խոսքով չապրած ավազակը ստանում է Հիսուսի ողորմությունը՝
«Ճշմարիտ ասում եմ քեզ, այսօր ինձ հետ դրախտում կլինես»:
Բոլոր լույսերը չհանգցնենք։ Պատժեք, բայց մի ոչնչացրեք։ Պատժեք, բայց  թույլ տվեք, ինչպես նա է ուզում՝ «մեռնի ոտքի վրա․․․»։ Մարդուն ոչնչացնելը մեզ հեռացնում է մարդկությունից, Աստծուց։ Կարևոր չէ՝ ով է այդ մարդը։ Խոսքս վերաբերվում է բոլոր ժամանակների իշխանություններին, ովքեր ընկածին տրորում են հանրության մսաղացով։ Խոսքս վերաբերվում է բոլոր դատապարտյալներին, ովքեր առողջական լուրջ խնդիրներ ունեն։

Այս հոդվածը իշխանափոխությունից հետո եմ գրել՝ ինձ վրա վերցնելով ֆեյքերի տեղատարափ հարձակումները։ Այսօր կրկնում եմ նույնը՝ պատժեք, բայց մի ոչնչացրեք։ Դուք վաղուց ոչնչացրել եք նրան՝ ի՜նչ խափանման միջոցի մասին է խոսքը․․․