Եթե կա դիմադրություն, ոստիկանությունը կարող է, պատկերավոր ասած, վերցնի և տա պոլերին

Երեկ ԱԺ-ն քննարկում էր «Քրեական օրենսգրքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու մասին» օրինագծը, որով քրեականացվելու է քրեական ենթամշակույթին հարելը։ Այն կոչեցին «օրենքով գողերի դեմ նախագիծ», որը միանշանակ չի ընդունվել հանրության տարբեր շերտերի եւ տարբեր արժեհամակարգ կրող պատգամավորների շրջանում։ Նախագծի շուրջ զրուցել ենք ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության անդամ Սիսակ Գաբրիելյանի հետ։ «Նպատակը հետեւյալն է՝ այդպիսի խմբեր ստեղծելը, ղեկավարելը, որոնց նպատակը կլինի հանցագործություններ կատարելը, որեւէ այլ անձի համար օրենքից դուրս հարցեր լուծելը։ Օրինակ՝ նույն Գեւորգ Պետրոսյանը չի թաքցնում, ասում է՝ դե լավ, հիմա մի հատ էլ հեծանիվ է մեկը գողացել, գնում ես «աբրաշչատ» ես լինում էդ մարդկանց, գալիս են հեծանիվդ հետ են վերցնում։ Եվ սա հենց դրա դեմ է ուղղված, որ՝ չէ, եղբայր, երկրում կա օրենք, կան իրավապահ մարմիններ, եւ պետք է հենց այդ ճանապարհով լուծվի»,- ներկայացրեց Սիսակ Գաբրիելյանը։

- Մինչ «հեծանիվին» անդրադառնալը, ոմանք ասում են, որ ձեր որոշ ռեյտինգայիններին օգնել են ընտրվել նաեւ այդ քրեական ենթամշակույթ կրող անձինք։

- Ես չեմ կարող վստահ ասել, թե Դուք ում մասին եք խոսում, կամ ինչ երեւույթներ են եղել, բայց եթե անգամ այդպես է եղել, ապա շատ ավելի լավ, որ այս օրենքն օր առաջ ընդունվի, նախեւառաջ հենց այդ ռեյտինգային պատգամավորները կլինեն օրենքի թիրախում։

- Վերադառնանք Գեւորգ Պետրոսյանի բերած օրինակին, որ մարդիկ չեն կարողանում իրենցից խլված հեծանիվը, մեքենան, գումարը հետ բերել օրինական ճանապարհով, քանի որ իրավապահ համակարգին չեն վստահում եւ ստիպված դիմում են քրեական հեղինակություններին, որոնք որոշակի շահի դիմաց լուծում են հարցը։ Արդյոք չպե՞տք է նախ իրավապահ համակարգն ուժեղացնել, հետո պայքարել «գողականների» դեմ։

- Համաձայն եմ, բնականաբար, այդ դիմող մարդն էլ, լուծող մարդն էլ որոշակի առումով փոխշահավետ գործարքի են դիմում, որովհետեւ, եթե շահ չկա, էդ անձնավորությունը չի գնա դիմի էդ «օրենքով գողերին»։ Միանշանակ համաձայն եմ նաեւ, որ շատ դեպքերում հենց իրավապահ համակարգի հանդեպ է անվստահությունը, բայց իմ խորին համոզմամբ՝ առավել շատ են այն դեպքերը, ոչ թե որ իրենք չեն վստահում իրավապահ համակարգին, այլ պարզապես տվյալ թաղամասում, համայնքում կան այդպիսի ավտարիտետներ, եւ էդ նույն համայնքում ապրող քաղաքացին շատ լավ հասկանում է, որ եթե անգամ դիմեցի իրավապահներին, քննիչը տարավ գործն առաջ, եւ ես իսկապես իրավական ճանապարհով հասա իմ նպատակին, միեւնույն է, ես եւ իմ երեխաներն ապրելու ենք էս նույն համայնքում, որտեղ կա էդ խմբավորումը, էդ «օրենքով գող» կամ «ավտարիտետ» ասվածը։ Եվ հաճախ հենց էդ վախի մթնոլորտն է մարդկանց ստիպում չդիմել իրավապահներին, քան անվստահությունը։

- Իսկ ինչպե՞ս է այս օրենքը ջրի երես հանելու նրանց, եթե անձն ինքը չի խոստովանում, որ քրեական ենթամշակույթ կրող է կամ «օրենքով գող»։

- Տեսեք, օրինակ՝ Վրաստանում, նաեւ Ռուսաստանում է շատ ավելի խիստ, քան հիմա մեզ մոտ, եւ եթե էնտեղ, օրինակ, ինչ-որ մեկն ասում է՝ այո, ես «օրենքով գող» եմ կամ այս ենթամշակույթի կրողն եմ, դա անմիջապես ինքնախոստովանական ցուցմունք է դիտարկվում, եւ միանգամից քրեական հետապնդման է ինքը ենթարկվում։ Մեզ մոտ էդպես չէ։ Գուցե, ցավոք սրտի, էդպես չէ, կամ գուցե լավ է, որ էդպես չէ, բայց մենք ասում ենք՝ միայն մարդը, որ ինքը հայտարարի, թե ինքն «օրենքով գող» է, դա չի ենթադրում, որ իրեն պետք է քրեական հետապնդման ենթարկեն։ Այդ նույն տրամաբանությամբ կարող է ինչ-որ մեկն էլ հայտարարի, որ ինքն ահաբեկիչ է։ Մեր օրենքում հստակ ասվում է՝ նմանատիպ խմբավորում ստեղծելը, որը նպատակ է հետապնդում որոշակի հանցագործություններ անելու համար, դա կլինի խաղամոլության համար գումարներ հավաքելը կամ էն «օբշյակ» ասվածը, որ կալանավորներից գումար է հավաքում ինչ-որ մեկը՝ էդ իրենց հիերարխիկ համակարգը պահելու համար։ Այսինքն՝ նպատակ պիտի լինի տակը դրված, թե չէ՝ որ միայն անձը կանգնի ասի՝ ես «ավտարիտետ» եմ կամ «օրենքով գող», դա որեւէ հետապնդում չի առաջացնի․․․

- Այդ նպատակը բացահայտելու մեխանիզմներն օրենքում ամրագրվա՞ծ են։

- Բնականաբար, այո, բարդ կլինի, ես համաձայն եմ, որովհետեւ ինքը նոր հանցակազմ է, ու էստեղ նաեւ կարիք կլինի քննիչների վերապատրաստման, դատախազների եւ այլն։ Դրա համար ես, կարծում եմ, նախեւառաջ մենք էդպես կոշտ մեթոդների չգնացինք, ինչպես վրացական օրինակն է, այլ փոքր-ինչ ավելի որոշակիացրել ենք, ասում ենք՝ էդ խմբավորումը պետք է քննիչն ապացուցի։

- Բայց գործող օրենսդրությունն էլ այդ ամենը կարգավորում էր, այսինքն՝ այնպես չէ, որ խրախուսվում էր քրեական ենթամշակույթին հարելը։

- Հա, կա էդ տեսակետը, որ գուցե շատ դեպքերում դուբլիկացիա լինի, որովհետեւ նույն հանցավոր խմբավորում ստեղծելն ինքնին հետապնդելի է, բայց էստեղ մենք էդ ենթամշակույթն ենք հիմքում դնում։

- Մենք գրեթե ամեն օր վարչապետից լսում ենք արտահայտություններ, որոնք ոչ պակաս քրեական ենթամշակույթի պրոպագանդա են՝ ասֆալտին կփռենք, կծեփենք պատերով եւ այլն։ Սրա դեմ ինչպե՞ս պետք է պայքարեք։

- Չէ, մի կարեւոր դիտարկում․ ես նույնպես համաձայն եմ նրա հետ, ես էլ եմ պատրաստ կրկնել դա․․․ շատ հստակ դեպքեր ենք նշում, որ նրանք, ովքեր թալանել են բյուջեն, ովքեր զինվորի հացից գողացել են, շարունակում են իրենց վարքագիծը նաեւ հիմա դրսեւորել, միանշանակ պետք է օրենքի ողջ խստությամբ ենթարկվեն պատասխանատվության։ Հիմա վարչապետի բառապաշարն է, ասում է՝ կփռենք ասֆալտին, կծեփենք պատերին․․․ քաղաքական պաշտոնյա է վարչապետը, ինքն իր բառապաշարով ազատ է՝ անել նման հայտարարություններ։ Բայց շարքային քաղաքացու հանդեպ չի անում, չէ՞։

- Բայց կարող ենք ենթադրել, որ վարչապետն առաջնորդվում է ոչ թե օրենքներով, տվյալ անձին ոչ թե կդատեն օրենքով՝ բյուջեն թալանելու համար, այլ կծեփեն պատերին։

- Չէ, բռնության կոչ, ճիշտն ասած, էդտեղ չեմ տեսել, Վահե ջան, որովհետեւ ասֆալտին փռել եւ այլն, դա ոստիկանության՝ օրենքով իրեն տրված հարկադրանքի ուժ է, այսինքն՝ եթե կա դիմադրություն, ոստիկանությունը կարող է, պատկերավոր ասած, վերցնի եւ տա պոլերին, փռի ասֆալտին։

- Քաղաքական լեքսիկոնի եւ մշակույթի առումով դա գեղեցի՞կ է։ Ձեր երեխան, օրինակ, ի՞նչ պետք է սովորի վարչապետի ելույթները լսելիս։

- Դա սուբյեկտիվ մոտեցում է, չեմ ցանկանա գնահատական տալ, ես էլ ունեմ երեխա եւ ես կարծում եմ, որ գոնե իմ երեխայի մասով խնդիր չկա, որ ինքը լսում է, որ, այո, այդ վատ բարքերի տեր մարդիկ՝ կոռուպցիան սիրող, կոռուպցիայի մեջ թաթախված էս երկրում իսկապես պետք է արժանանան այդ կոշտ վերաբերմունքին։