Առաջարկելու եմ լուծարել ՍԴ-ն, ԲԴԽ-ն, Վճռաբեկ դատարանը

Իշխանությունը գնում է սահմանադրական փոփոխությունների, շուտով կձեւավորվի հանձնաժողով, դեռեւս հայտնի չէ, թե ինչ փոփոխությունների մասին է խոսքը, բայց կուլիսներում հակված են վերադառնալ նախկին՝ կիսանախագահական մոդելին՝ երկարաձգելով Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունը։ «Իմ քայլի» պատգամավոր Հովիկ Աղազարյանը դեմ է դրան, բայց չի բացառում։

- Որո՞նք են այն կարեւորագույն խնդիրները, հանուն որոնց որոշում կա Սահմանադրությունը փոխելու։

- Ստեղծվելիք հանձնաժողովը, իհարկե, կքննարկի եւ ի վերջո կընդունի որոշում։ Ես կարող եմ իմ առաջարկների մասին խոսել։ Ես առաջարկում եմ վերացնել Սահմանադրական դատարանը, ինչպես նաեւ՝ վճռաբեկ դատարանը, փոխարենը ստեղծելով Գերագույն դատարան։ Ինչպես նաեւ վերացնել ԲԴԽ-ն, ստեղծել Դատական պալատ, որի խորհուրդը կկատարի ԲԴԽ ֆունկցիաները։ Մյուս հարցը, որը ես նաեւ նախընտրական ծրագրում եմ ներկայացրել՝ վերացնել պատգամավորների անձեռնմխելիությունը։ Ես կպայքարեմ, որպեսզի պատգամավորները չլինեն անձեռնմխելի, դրա կարիքը չկա։ Եվ կփորձեմ համոզել նաեւ, որ Ոստիկանությունն ու ԱԱԾ-ն նախարարություն դառնան։

- Կա տեսակետ, որ Սահմանադրությունը փոխելու նպատակներից մեկն էլ գործող ՍԴ-ն վերացնելն է, քանի որ մեկուկես տարի է՝ իշխանության բոլոր ջանքերը գործադրում են եւ չեն հաջողում իրենց երազանքների ՍԴ-ն կազմավորելու հարցում։ Կարծում եք՝ քաղաքական կոնսենսուս կլինի՞, ի վերջո, Սահմանադրությունը փոխելու համար լայն կոնսենսուս է հարկավոր։

- Այն առաջարկը, որ ես արել եմ, արդեն մի քանի ամիս է՝ շրջանառության մեջ է, այդ ժամանակ նույնիսկ ՍԴ-ի հարցը չկար։ Ես գտնում եմ, որ ՍԴ-ն մեզ պես փոքր երկրի համար ավելորդ շքեղություն է,  անցած տարիների ընթացքում այդ կառույցը տարեկան կտրվածքով ընդամենը 60 հայց է քննել, ի՞նչ իմաստ ունի 60 հայցի համար այդպիսի հսկայական կառույց պահել։

- Իսկ իմաստ ունի՞ այսքան մեծ խորհրդարան պահել, իշխող ֆրակցիան 88 հոգի է, ողջ տարվա ընթացքում ընդամենը 30 նախագիծ է ներկայացրել։

- Համաձայն եմ՝ ԱԺ-ի թվաքանակը մեծ է, կարելի է մտածել, մեխանիզմներ գտնել, այն մեխանիզմը, որ խորհրդարանում 30 տոկոսն ընդդիմությունը պետք է ներկայացված լինի, լավ է, բայց թվակազմի ոչ նպատակահարմարության հետ էլ չեմ կարող զիջել։ Վերադառնալով մեր հարցին, չէ՞ որ հեղափոխությունը որ եղել է, դատական իշխանությունն ինքնապարփակ մի կառույց էր, որտեղ դժվար է այդ դրսեւորումները կյանքի կոչել, դրա համար էլ պետք է գնանք բարեփոխումների ճանապարհով։ Եվ, այո, սահմանադրական այս փոփոխությունները նաեւ դատական իշխանությունը բարեփոխելու նպատակով է։

- Իշխանության տարբեր օղակներում չեն բացառում, որ կլինի վերադարձ նախկին՝ կիսանախագահական մոդելին, քննարկե՞լ եք հարցը, ի՞նչ եք մտածում։

- Ես անձամբ շատ դեմ եմ դրան։ Հայաստանի նման երկրների համար պառլամենտական համակարգը կատարյալ համակարգ է, որովհետեւ մենք փոքր պետություն ենք, փոքր ազգաբնակչություն ունենք։ Անկախ ամեն ինչից, մենք մարդիկ ենք, որոնք շփվում են բարեկամների, ընկերների, հարազատների հետ։ Ուստի ժողովրդի կողմից ընտրվածների եւ վարչապետի միջեւ տարբերությունը 11.5 մակարդակ է, իսկ նախագահի ու պատգամավորների միջեւ եղած հեռավորությունը՝ ամենաքիչը 3 մակարդակ։

- Ի՞նչ է նշանակում մակարդակ, ու ո՞նց եք հաշվում։

- Պայմանական ասած՝ վարչապետը գրեթե հաշվի է նստում յուրաքանչյուր պատգամավորի կարծիքի հետ՝ գրեթե, իսկ նախագահական համակարգի դեպքում նախագահը հաշվի չի նստի, որովհետեւ ինքն ընտրվում է ժողովրդի կողմից եւ, հետեւաբար, գրեթե միապետ է նման երկրների համար։ Ինքը գրեթե կախված չէ պատգամավորներից այս կամ այն օրենք, որոշում ընդունելու հարցում, նախագահին անվստահություն հայտնելն ավելի հեշտ է, քան վարչապետին, այդ իմաստով եմ հաշվարկում մակարդակները։

- Հիմա վարչապետի կողմից նայենք, բնական է, չէ՞, որ նա կուզենա ավելի ամրապնդել իր դիրքերը, հատկապես, որ թիմը կուռ չէ ու երաշխավորված չէ անվստահության նախագծից, բացի այդ՝ մոդելի փոփոխությամբ կարող է երկարացնել իշխանությունը։ Եթե նա նման առաջարկ արեց, ի՞նչ եք անելու, դիմադրելո՞ւ եք։

- Դե, պիտի քննարկումների գործընթաց ապրի այս հարցը։ Ես, ճանաչելով մեր վարչապետին, կարծում եմ, որ ինքն անձամբ չի գնա այդ քայլին եւ չի վերադարձնի նախագահական մոդելը։ Անձամբ ինքը կարող է պատահի դեմ էլ լինի այդ տեսակետին։

- Բայց, ասենք, թիմը կարող է թախանձագին խնդրել, որ վերադառնան, ինչպես ժամանակին Սերժ Սարգսյանին ՀՀԿ-ականներն էին խնդրում դառնալ վարչապետ։

- Ես չեմ կարծում, կարող է պատահի մեր գործընկերներից ոմանք գտնեն, որ նախագահական համակարգի դեպքում կայունությունն ավելի բարձր է եւ այլն, բայց ես ինչքան որ ճանաչում եմ Նիկոլ Փաշինյանին, կարծում եմ՝ իր գնահատականը պիտի լինի այն, որ  պառլամենտական համակարգն ավելի լավն է։

- 2015-ի փոփոխությունների ժամանակ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում էր, որ սա կեղծ օրակարգ է, հիմա ինչո՞ւ եք բացառում, որ նա կարող է կողմ լինել նախկին համակարգին։

- Կեղծ օրակարգ է ոչ թե բովանդակային իմաստով, այլ քաղաքական հարցի իմաստով։ Այն ժամանակ պարզ էր, որ դա լրիվ ուրիշ նպատակ է հետապնդում։ Բայց ես՝ ձեր խոնարհ ծառան, այն ժամանակ էլ կարծիք եմ հայտնել նեղ շրջապատում, որ այս Սահմանադրությունը մեկ քայլ առաջ է երկրի ինքնիշխանությունը բարձրացնելու հարցում՝ անկախ նրանից, թե Սերժ Սարգսյանն ինչ նպատակ է հետապնդում։

- Բա հիմա ինչո՞ւ եք փոխում այդ Սահմանադրությունը։

- Մենք չենք փոխում, այլ բարեփոխումներ ենք անում։

- Նախկիններն էլ էին այդ տերմինն օգտագործում։

- Դե, կառավարման մոդել փոխելը բարեփոխում չէ, այլ լուրջ փոփոխություն։

- Փաստորեն, դուք արդեն հստակ գիտեք, որ մոդել չի փոխվելու։

- Ես այդպես եմ ուզում։

- Իսկ ընտրական մոդելի փոփոխության հարց քննարկո՞ւմ եք։ Պահելո՞ւ եք ռեյտինգային համակարգը։

- Մեր թիմի գերակշիռ մասը գտնում ենք, որ ամբողջությամբ պետք է լինի համամասնական, ուղղակի մի նրբություն կա, որ ցուցակները պետք է հաստատվեն կուսակցության բոլոր անդամների կողմից։ Կուսակցությունն ունի՞ 1000 անդամ, պետք է նրանք փոքրիկ ընտրության արդյունքում հաստատեն։ Իհարկե, մի 10 տոկոսի չափով պետք է թույլ տալ, որ ղեկավարությունը փոփոխություն անի ցուցակում։ Երբ բոլորը քվեարկեն, կլինի ժողովրդավարական ցուցակ։ Իսկ ռեյտինգայինից, կարծում եմ՝ կհրաժարվենք, քանի որ դա մեծամասնական տարրեր է պարունակում։