Ընդդիմադիր խոսքն արմատախիլ անել հիմքից

Նիկոլ Փաշինյանի կառավարությունը որոշել է ընդդիմադիր խոսքը, իրենց ոչ ցանկալի հրապարակումները լռեցնելու եւս մեկ՝ ավելի խիստ միջոց կիրառել։ Արդարադատության նախարարությունը Քրեական օրենսգրքում փոփոխություն եւ լրացում կատարելու վերաբերյալ մի նախագիծ է մշակել եւ ուղարկել Ազգային ժողով, որն ընդունվելու դեպքում, այսպես կոչված, արգելված կամ ապատեղեկատվություն տարածող սուբյեկտներին ոչ թե կտուգանեն աստղաբաշխական թվերով, այլ անմիջապես քրեական պատասխանատվության կենթարկեն։ Նախագիծը պետք է վաղը քննարկվի խորհրդարանի արտահերթ նիստում։ Եթե, իհարկե, Շուշիի գրավումը փոքր-ինչ չզսպի իշխանությունների՝ դիկտատուրա հաստատելու ախորժակը եւ չստիպի վերանայել իրենց քաղաքականությունը։ Նկատենք, որ 2001 թվականին ՀՀ իշխանությունները՝ միջազգային կառույցների պահանջով եւ Եվրախորհուրդ մտնելու առիթով, ապաքրեականացրին «զրպարտություն եւ վիրավորանք» եզրույթները, որոնցով նախկինում քրեական պատիժ էր հասնում, իսկ 2001-ից հետո այդ գործերը քննվում են քաղաքացիական հայցերի կարգով, եւ միայն տուգանք է սահմանված՝ որպես վնասի փոխհատուցում։

ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, նախկինում մամուլի ներկայացուցիչ Նազելի Բաղդասարյանը մեզ հետ զրույցում ասաց, որ նման նախագիծ արդարադատության նախարարության կողմից է դրվել շրջանառության մեջ, որին ծանոթացել են աշխատանքային կարգով, բայց դեռեւս տեղյակ չէ՝ կքննարկվի՞ այն առաջիկա արտահերթ նիստով, թե՞ ոչ։
«Նախագծի մասով որոշակի վերապահումներ ունենք՝ կապված իրավական որոշակիության հետ, որովհետեւ անհրաժեշտություն կա հասկանալ, թե կոնկրետ որ հրապարակումների մասին է խոսքը։ Բայց քանի որ հստակ տեղեկություն չունեմ, չեմ կարող մեկնաբանել»,- ասաց տիկին Բաղդասարյանը։

- Ո՞ւմ մտահղացումն է այս «հրաշալի» գաղափարը՝ եւս մեկ ճանապարհով սահմանափակել խոսքի ազատությունը՝ արդեն քրեական հետապնդման ենթարկելով մարդկանց։

- Ինչպես ասացի՝ այս նախագիծը շրջանառության մեջ դրել է արդարադատության նախարարությունը, այսինքն՝ պատգամավորների հեղինակած նախագիծ չէ։

- Այսինքն՝ հնարավո՞ր է անձամբ հենց վարչապետի կողմից լինի այս մտահղացումը կամ ցուցումը։

- Չեմ կարող մեկնաբանել, իրապես չունեմ տեղեկություն։

- Դուք՝ որպես նաեւ մամուլի ներկայացուցիչ ու մեր գործընկեր, ինչպե՞ս եք վերաբերվում խոսքի ազատության այսօրինակ սահմանափակումներին, հատկապես, որ այսօր շատ լրատվամիջոցների արդեն միլիոնավոր դրամների տուգանքներ են ուղարկվել։

- Որքանով ծանոթ եմ այս նախագծին, կարծում եմ, որ այն այդքան էլ վերաբերելի չէ ԶԼՄ-ներին, այլ ավելի շատ վերաբերում է առանձին հրապարակումներին, որոնք տեղեկություններ են հաղորդում ռազմական դրության մասին, դիրքերի փոփոխություններից, տեղաշարժից եւ այլն։ Գոնե նախագծի տրամաբանության մեջ այդպես է գրված։ Այսինքն՝ ես չեմ կարող ասել, որ այն վերաբերում է կոնկրետ ԶԼՄ-ներին, որովհետեւ էս նախագծով ոչ թե իրավաբանական անձին, այսինքն՝ ԶԼՄ-ներին, այլ կոնկրետ ֆիզիկական անձին քրեական պատասխանատվության ենթարկելու հարցն է, նախնական 4-8 տարի կալանքի մոտեցումն է։ Ես կարծում եմ, որ սա կոնկրետ ուղղված է այն տեղեկությանը, որն այս պարագայում վնաս է հասցնում։ Վստահ եմ՝ Դուք էլ տեսած կլինեք, որ ինչ-որ անհայտ ծագման օգտատերեր ինչ-որ տեղեկություններ են տրամադրում, որոնց ես՝ որպես պատգամավոր անգամ չեմ տիրապետում, հետո պարզվում է, որ դա սուտ էր, բայց ահավոր խուճապ է տարածում ծնողների մոտ, որոնց երեխաները դիրքերում են, ու ասում են՝ էդ դիրքը վերցրել են եւ այլն։

- Իսկ ԱԱԾ-ն ու ոստիկանությունն ինչո՞ւ չեն զբաղվում այդ հրապարակումներով, եթե ֆեյք օգտատերերի եւ միտումնավոր խուճապ տարածող կեղծ լուրերի մասին է խոսքը։

- Ես չեմ ասում, որ ֆեյք օգտատեր են, որովհետեւ ֆեյքերի դեպքում ինչպե՞ս պատասխանատվության ենթարկես։

- Դե, թող գտնեն ֆեյքերին, ինչ-որ «Դիանա» անունով ֆեյքի գտան, չէ՞, վերջերս։

- Ես չեմ կարող մեկնաբանել, թե իրավապահների գործողություններն ինչպիսին կլինեն, բայց իմ տրամաբանությամբ՝ սա ուղղված է կոնկրետ այն հրապարակումներին, որոնք այս պարագայում վնաս են հասցնում պետությանը։ Շատ դեպքերում ստացվում է, որ գուցե ինչ-որ մշակված օպերացիա կա, հա՞, ես ենթադրություն եմ անում ուղղակի, որ գուցե ինչ-որ ռազմական գործողություն պետք է անել, բայց վաղաժամ երբ որ մի բան հայտարարում են, դա փաստացիորեն կարող է ձախողել։

- Դուք նման դեպքի տեղյա՞կ եք, որ որեւէ տեղ մեր հրամանատարությունն օպերացիա է պլանավորում, եւ դա վաղաժամ գաղտնազերծում են։

- Չէ, օրինակ, վերցնենք, որ ինչ-որ հրապարակումներ են լինում, որ այս դիրքը վերցրել ենք, բայց գուցե անհրաժեշտություն կա, որ այդ մասին այս պահին դեռ չբարձրաձայնեն՝ հաշվի առնելով ուժերի տեղաբաշխումը։ Ես զուտ ենթադրություն եմ անում, ես էդ ոլորտի մասնագետ չեմ։

- Դուք ասացիք՝ անհայտ ծագման, ես «հայտնի ծագման» գործչի անուն տամ՝ ձեր իշխանության սրտի անձը՝ օրենքներ հեղինակող Դանիել Իոաննիսյանը, ում գործունեությունն Արցախում եւ գրառումները, երբ տարբեր տեղեկություններ է հաղորդում Արցախից, տարակուսանքի տեղիք են տալիս։ Օրինակ՝ իրենով կզբաղվի՞ այս օրենքը։

- Եկեք անձերից կտրվենք, կապ չունի՝ էս դեպքում ովքեր են կոնկրետ, ես կարծում եմ, որ ռազմական դրության ժամանակ ցանկացած մարդ պետք է գիտակցի իր պատասխանատվությունը երեւույթի նկատմամբ։ Եվ կապ չունի, թե այդ տեղեկությունը հրապարակողը ով կարող է լինել։ Բայց, վերադառնալով Ձեր հարցին, ասեմ, որ այն տեսքով, որով ես ծանոթացել եմ նախագծին, կարծում եմ՝ ինքն առավելապես ֆիզիկական անձանց է վերաբերում, քան ԶԼՄ-ներին։

- Ամեն դեպքում, տպավորություն է, որ սրանով ավելի շատ իշխանության հանդեպ քննադատությունն եք փորձում զսպել։

- Չէ, տեսեք, օրինագծի մեջ որեւէ նման ձեւակերպում չկա, որ քննադատության կամ ինչ-որ գնահատական տալու արգելք կա։ Դրա համար ես նման օրինագծերի պարագայում միակ վերապահումը, որ ունենում եմ միշտ, իրավական որոշակիության խնդիրն է, թե ինչ տիպի տեղեկության հրապարակումը եւ ինչ շրջանակի կողմից։